پر کردن دندان عصبکشی شده یک اقدام ضروری برای حفظ دندانها و جلوگیری از آسیب آنهاست. از اینرو در این مقاله قصد داریم از جنبههای مختلف نحوه انتخاب بهترین زمان برای پر کردن دندان عصب کشی شده را بررسی کنیم تا در صورت مواجهه با این موضوع بتوانید بهترین تصمیم را اتخاذ و سلامت دهان و دندان خود را حفظ کنید.
بهترین زمانی که باید دندان عصبکشی شده را پر کنیم
عصب کشی دندان یک درمان بسیار مهم در حوزه دندانپزشکی است که با هدف نجات دندانهای آسیب دیده و عفونت کرده انجام میشود. در فرایند عصبکشی، پالپ، عروق خونی و بافت آلوده دندان حذف میگردند.
ازاینرو دندان به یک پوسته تو خالی با ساختاری شکننده تبدیل میشود. برای برطرف کردن این ضعف، دندانپزشک اقدام به پر کردن دندان عصب کشی شده میکند. با این کار دندان در برابر فشارهای ناشی از جویدن مقاوم شده و مسیر ورود باکتریها به لثه، مسدود میشود.
چنانچه عفونت بهطور کامل برطرف شده و التهاب شدیدی وجود نداشته باشد، میتوان بدون اتلاف وقت فرایند پر کردن دندان عصب کشی شده را آغاز نمود. در صورت وجود عفونت و التهاب شدید، پر کردن دندان 1 تا 3 هفته به تعویق خواهد افتاد تا عفونت بهطور کامل برطرف شود و التهاب به حداقل برسد.
علاوهبر این اگر نیاز به جراحی لثه باشد، پر کردن دندان به 4 تا 6 هفته بعد موکول میشود. بهطور معمول درصورتیکه پس از عصبکشی، عفونتی وجود نداشته و میزان التهاب کم باشد، دندانپزشک در همان روز یا روز بعد اقدام به پر کردن دندان عصب کشی شده، میکند. این روش برای دندانهای جلویی که کمتر تحتفشار هستند رایج است.
بااینوجود در بیشتر مواقع دندانپزشک توصیه میکند برای روکش و پر کردن دندان عصب کشی شده 3 تا 7 روز صبر کنید تا حساسیت و احساس درد بهبود یابد. چنانچه با گذشت این مدت زمان احساس درد و حساسیت ادامهدار باشد، نیاز به درمانهای اضافی خواهد بود.
تاثیرات منفی تأخیر در پر کردن دندان عصب کشی شده
- ترک خوردن یا شکستن دندان
پس از انجام عصبکشی، بهخاطر حذف بافتهای زنده که دندان را تغذیه میکنند، دندان مقاومت سابق را نداشته و تحت فشار جویدن بهراحتی میشکند. دندانپزشک با پر کردن دندان عصب کشی شده، آن را در برابر ضربه و فشار مقاوم میسازد.
- عفونت ثانویه
برای عصبکشی، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص حفرهای در دندان ایجاد کرده و بافتهای نرم عفونی شده را خارج میکند. این حفره، مسیری مستقیم و هموار برای ورودی باکتریها به لثه است. چنانچه حفره ایجاد شده بهخوبی با مواد پرکردنی مهر و موم نگردد، آلودگی وارد دندان شده و مجددا عفونت میکند.
- تخریب بیشتر دندان
پس از عصبکشی، دندان بیش از گذشته آسیبپذیر میشود. تاخیر در پر کردن دندان عصب کشی شده، باعث خواهد شد که مواد دندانی بیشتری از دست بروند و ساختار دندان را ضعیفتر میکند.
چرا ممکن است دندانهای عصبکشی شده بدون پر کردن آسیب ببینند؟
پر کردن دندان عصب کشی شده و روکش کردن آن یک اقدام حیاتی برای حفظ و بازیابی عملکرد دندان است. تنها با عصبکشی یا درمان ریشه دندان نمیتوان دندان آسیب دیده را حفظ کرد. این دندان فاقد عروق خونی بوده و دیگر مواد مغذی به آن نمیرسد؛ بنابراین خشک شده و با گذر زمان آسیبپذیرتر میشود.
- ضعف ساختاری و احتمال ترک خوردن یا متلاشی شدن دندان
یکی از دلایل نیاز به پر کردن دندان عصب کشی شده، ضعف ساختاری است. علاوهبر اینکه دندان دیگر تغذیه نمیشود و به مرور خشک میگردد، بافت داخلی خارج شده و پوسیدگیها تراشیده میشوند.
این اقدامات ساختار دندان را به شدت تضعیف میکنند. این کاهش استحکام، بهخصوص برای دندانهای آسیابی که تحت فشار مداوم به هنگام جویدن هستند، خطرناک خواهد بود. علاوهبر این دندانی که عصبکشی شده بیشتر مستعد پوسیدگی است که عاملی دیگر بر تضعیف دندان بهشمار میرود.
- عدم وجود مانعی بر سر راه باکتریها
یکی دیگر از اهداف پر کردن دندان عصب کشی شده، ایجاد مانعی دائمی برای جلوگیری از نفوذ میکروبها و باکتریها است. با اینکه دندانپزشک پس از عصبکشی یک پانسمان موقت بر روی آن قرار میدهد، اما این اقدام موقتی نمیتواند بهخوبی در برابر حملاتی میکروبی مقاومت کند.
پرکردگی موقت بهگونهای طراحی شده که مدت کوتاهی دوام داشته باشد و بهمرور ساییده، ترک خورده و دچار نشتی میشود. میکروبها، بزاق دهان و باکتریها بهراحتی به داخل دندان و لثه نفوذ کرده و موجبات عفونت مجدد را فراهم میکنند.
این عفونت در انتهای ریشه دندان تشکیل شده و به لثه گسترش مییابد که به آبسه، التهاب لثه و تحلیل استخوان فک منجر خواهد شد.
- نیاز به درمانهای پیچیدهتر و افزایش هزینه
همانطور که اشاره شد عدم پر کردن دندان عصب کشی شده، شکستن دندان، عفونت ثانویه، آبسه و تحلیل استخوان فک را بهدنبال دارد.
هر یک از این مشکلات نیازمند درمانهای بیشتر و پیچیدهای مانند پست و کور برای تقویت ساختار دندان، درمان مجدد ریشه، پیوند استخوان، کاشت ایمپلنت و… هستند که علاوهبر سلب آسایش، هزینهبر نیز خواهند بود.
خطرات پر کردن زود هنگام یا دیر هنگام دندان عصب کشی شده
درمان ریشه یا عصبکشی، به پاکسازی کانالها و پالپهای آلوده محدود نمیشود و تا زمانی که اقدام به پر کردن دندان عصب کشی شده نگردد، درمان کامل نشده و موفقیتآمیز نخواهد بود. همچنین پر کردن دندان میبایست تحت شرایط و زمانبندی مناسبی صورت گیرد تا بهترین نتیجه حاصل گردد. پر کردن زود هنگام و با تأخیر دندان، هر دو مشکلات و خطراتی را بهدنبال خواهند داشت.
خطرات پر کردن زود هنگام
درصورتیکه دندان عاری از عفونت بوده و تورمی وجود نداشته باشد، دندانپزشک میتواند بلافاصله و در همان جلسه، اقدام به پر کردن دندان عصب کشی شده بهصورت دائمی نماید. بااینحال چنانچه در پر کردن دندان عجله شود و شرایط آن بهخوبی بررسی نگردد میتواند مشکلات جدی ایجاد کند.
- وجود درد یا حساسیت
با پر کردن زود هنگام، امکان پایش وضعیت و فرایند بهبودی بهطور کامل از بین خواهد رفت. ممکن است بیمار همچنان احساس درد و حساسیت در ناحیه درمان داشته باشد که این مشکلات پنهان نیازمند درمان مجدد هستند و عملاً پر کردن دندان بیهوده میشود.
- حبس شدن باکتریها و خطر عفونت ثانویه
درصورتیکه دندان همچنان دارای التهاب جزئی بوده و عفونت آن متوقف نشده باشد، پر کردن دندان عصب کشی شده زود هنگام باعث محبوس شدن باکتریهای خواهد شد. در این حالت شرایط بسیار مناسبی برای عفونت مجدد و تشکیل آبسه مهیا میشود.
- تأثیر بر مواد پرکننده
درصورتیکه دندان با وجود التهاب در اطراف ریشه پر شود، پس از کاهش ورم ساختار دندان دچار تغییر میشود. این تغییر شکل بر مواد پر کننده نیز تأثیر میگذارد و ایجاد نشتی میکند. در برخی مواقع احتمال بروز حساسیت، ترک خوردن و شکستن دندان نیز وجود دارد.
خطرات پر کردن دیر هنگام
به تأخیر انداختن پر کردن دندان عصب کشی شده نیز میتواند عواقب بیشتری نسبت به پر کردن زود هنگام بهدنبال داشته باشد.
- احتمال شکستن دندان
دندان عصبکشی شده یک پوسته توخالی به شدت شکننده است. عروق خونی خارج شدهاند و سطح پوسیده دندان تراش خورده، در نتیجه دندان خشک شده و تحمل فشارهای وارده بر اثر جویدن را ندارد.
اگر پر کردن دندان عصب کشی شده بیش از 3 هفته به تعویق بیفتد احتمال شکستن آن افزایش مییابد. در برخی مواقع شکستگی به حدی شدید است که امکان ترمیم دندان دیگر وجود ندارد و باید از گزینههای جایگزین مانند بریج و ایمپلنت استفاده کرد.
- احتمال عفونت مجدد
دندان عصبکشی شده بیش از قبل در معرض تماس با بزاق دهان، مواد غذایی و باکتریها است. در چنین حالتی باکتریها بهراحتی به ریشه دندان نفوذ کرده و عفونت را گسترش میدهند. درمان عفونت ثانویه پیچیدهتر و هزینهبرتر از عصبکشی خواهد بود.
- نیاز به درمانهای پیچیدهتر
هرچه پر کردن دندان عصب کشی شده به تأخیر بیفتد ساختار دندان ضعیفتر میشود و دیگر امکان پر کردن آن به شیوه معمول وجود نخواهد داشت. ازاینرو باید از روشهای پیچیدهتر مانند پست و کور استفاده کرد. در این تکنیک یک پایه فلزی در کانال ریشه، بهمنظور افزایش استحکام دندان قرار داده میشود.
- آسیب به دندانهای مجاور
عفونت ایجاد شده بر اثر پر نکردن دندان، راحتتر و سریعتری گسترش مییابد و میتواند به دندانهای مجاور نیز سرایت کند. ازاینرو فرایند پوسیدگی دیگر دندانهای تسریع شده و آنها هم به درمان نیاز خواهند داشت.
مراحل پر کردن دندان عصب کشی شده در کلینیک دندانپزشکی دکتر نوربخش
پر کردن دندان عصب کشی شده تنها یک توصیه نیست بلکه یک اقدام حیاتی است. در کلینیک دکتر نازنین نوربخش با اشراف بر اهمیت پر کردن دندان بهخصوص بعد از عصبکشی، تمامی مراحل درمان بهطور تخصصی و با استفاده از تجهیزات بهروز انجام میگیرد.
چنانچه دندان عصبکشی شده بهدقت بررسی گردد و زمانبندی پر کردن آن با توجه به شرایط موجود تعیین شود، احتمال بروز عفونت ثانویه، از دست رفتن دندان و… به حداقل خواهد رسید.
1. معاینه و ارزیابی
به هنگام مراجعه به کلینیک، دندانپزشک وضعیت دندان عصبکشی شده را به دقت بررسی میکند تا مطمئن شود شرایط لازم برای پر کردن را داراست.
اگر همچنان نشانههایی از عفونت و حساسیت وجود داشته باشند، دندانپزشک درمانهای تکمیلی و مصرف داروهای آنتی بیوتیک و ضد التهاب را تجویز خواهد کرد. علاوهبر این چنانچه ساختار دندان بهشدت ضعیف شده باشد قبل از پر کردن، یک پست و کور در درون کانال دندان قرار میگیرد.
2. حذف پانسمان موقت
پس از عصبکشی برای ممانعت از ورود آلودگی، دندان با یک پانسمان موقت پوشانده میشود. این پانسمان از دندان تا زمانی که برای پر کردن دائمی آماده شود، محافظت میکند. در این مرحله دندانپزشک پانسمان موقت را برداشته و دندان را مجددا تمیز و ضد عفونی میکند.
3. پر کردن دائمی دندان
موادی که برای پر کردن دندان استفاده میشوند بسته به موقعیت دندان و نیازهای بیمار متفاوت هستند. برای مثال کامپوزیت رزین برای دندانهای جلویی که زیبایی بیشتر از مقاومت اهمیت دارد، مورد استفاده قرار میگیرد و آمالگام بهخاطر مقاومت بیشتر برای دندانهای آسیابی مناسب است.
دندانپزشک پس از انتخاب مواد پرکننده مناسب، بهصورت لایه لایه فرایند پر کردن دندان را آغاز میکند. هر لایه با استفاده از نور مخصوص سفت میشود تا دوام کلی آن افزایش یابد.
4. تنظیم و پولیش
پس از قرار دادن مواد ترمیمی، دندانپزشک دندان را بررسی کرده و در صورت نیاز سطح آن را شکل میدهد تا با سایر دندانها هماهنگ شود. عدم تنظیم پرکردگی دندان، بیمار را به هنگام جویدن و صحبت کردن دچار مشکل میکند. در نهایت سطح پرکردگی، پولیش و صاف شده تا احتمال تجمع پلاک به حداقل برسد.
سخن پایانی
در این فرصت به بررسی بهترین زمان برای پر کردن دندان عصب کشی شده پرداختیم و خطرات عدم پر کردن دندان را برشمردیم. در واقع زمان مناسب برای پر کردن کاملاً وابسته به شرایط دندان است و توسط دندانپزشک تعیین میشود.
به محض اینکه التهاب و تورم دندان برطرف شد و آثاری از عفونت وجود نداشته باشد باید اقدام به پر کردن دندان نمود. در کلینیک دندانپزشکی دکتر نازنین نوربخش عصبکشی و پر کردن دندان بهطور تخصصی و با استفاده از مواد باکیفیت انجام میشود تا نگرانیتان به حداقل برسد و نتایج ماندگار باشند.
سؤالات متداول
پس از عصبکشی و پیش از پرکردن دائمی دندان میتوانم غذا بخورم؟
تا زمانی که پرکردگی موقت با دائمی جایگزین نشده، بهتر است از غذاهای نرم استفاده کنید. چرا که جویدن و فشار بر روی دندان تحت درمان میتواند به پانسمان موقت آسیب رسانده یا باعث شکستن دندان شود.
آیا دندان عصبکشی شده نیاز به روکش دارد؟
روکش، مقاومت و طول عمر دندان عصبکشی شده را افزایش میدهد. دندانهای عقبی بیشتر از دندانهای جلویی تحتفشار هستند و باید روکش شوند.
آیا میتوان پر کردن دندان را تا 1 ماه به تعویق انداخت؟
به تعویق انداختن بیش از 3 هفته، خطر عفونت ثانویه و شکستن دندان را افزایش میدهد.
آیا پر کردن دندان دردناک است؟
دندانپزشک ناحیه تحت درمان را بیحس میکند و هیچگونه دردی احساس نخواهید کرد.
اگر پانسمان موقت آسیب ببیند چهکار باید بکنم؟
باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه نمایید تا پانسمان موقت ترمیم یا تعویض شود.