مراقبت‌های بعد از عصب کشی دندان یک گام حیاتی در جهت حفظ سلامت دهان و دندان است. با رعایت این مراقبت‌ها سلامت دندانها تضمین شده و بیمار می‌تواند سریع‌تر به فعالیتهای روزمره خود بپردازد. به همین جهت در ادامه این مقاله تمام مراقبت‌های لازم بعد از عصب کشی دندان را بررسی خواهیم کرد.
اقدامات فوری بعد از عصب کشی دندان
عصب کشی دندان یک اقدام دندانپزشکی مؤثر برای درمان عفونت و آسیب‌های شدید دندان است که با از بین بردن پالپ عفونی و بافت پوسیده، ساختار طبیعی دندان حفظ می‌گردد.
با مراقبت های بعد از عصب کشی دندان میتوان نتایج درمان را برای مدت بسیار طولانی حتی تمام عمر حفظ نمود. در ادامه اقداماتی را که می‌بایست در 48 ساعت نخست بعد از عصب کشی دندان انجام دهید، آورده شده است.
- تا زمان از بین رفتن اثر بیحسی نباید غذا بخورید
اثر داروی بیحسی بعد از 2 تا 4 ساعت از بین می‌رود. تا زمانی که اثر بیحسی بهطور کامل برطرف نشده، بهتر است از خوردن غذا اجتناب کنید. چرا که داروی بیحسی بر نواحی مختلف مانند زبان، گونه و لب‌ها تأثیر گذاشته و خطر گاز گرفتن و حتی خفگی را افزایش می‌دهد.
- پرکردگی موقت نیاز به مراقبت دارد
پس از درمان ریشه دندان یک پرکردگی موقت بر روی دندان قرار داده میشود تا از ورود هرگونه آلودگی جلوگیری کند. تا پیش از ترمیم نهایی، پانسمان موقت نباید آسیب ببیند و از جای خود خارج شود.
پرکردگی موقت نسبت به پرکردگی دائمی شکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر است. جویدن غذا با دندان درمان شده می‌تواند به پانسمان موقت آسیب برساند و دندان را با خطر عفونت ثانویه مواجه کند.
- رژیم غذایی مناسب
یکی از مراقبت های بعد از عصب کشی دندان، رعایت رژیم غذایی نرم برای کاهش فشار جویدن است. خوراکی‌های سفت و چسبنده به پرکردگی موقت آسیب رسانده و باعث شده که درمان با شکست مواجه شود.
- توجه به بهداشت دهان و دندان
از این پس باید بیش از گذشته به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهید. می‌بایست 2 بار در روز با استفاده از مسواک نرم و خمیر دندان ضد حساسیت حاوی فلوراید، دندانهای خود را مسواک بزنید.
همچنین نخ دندان کشیدن پس از هر وعده غذایی و استفاده از دهانشویه نیز توصیه میشود. این اعمال باید با ملایمت انجام شوند تا به ناحیه درمان آسیب نرسد.
- استراحت و اجتناب از فعالیتهای شدید
در 24 ساعت نخست باید استراحت کرده و از انجام فعالیتهای بدنی سنگین خودداری کنید. فعالیت و تحرک زیاد جریان خون به ناحیه درمان را افزایش داده و باعث تورم بیشتر میشود.
- عادات مضر را کنار بگذارید
استعمال دخانیات و نوشیدن الکل احتمال عفونت مجدد را افزایش داده و فرایند بهبود را مختل خواهد کرد. علاوه‌بر این چنانچه عادت به دندان‌قروچه یا براکسیزم دارید، باید از نایت گارد استفاده کنید تا بهطور ناخواسته بر دندانها فشار وارد نشود.
چرا مراقبت‌های بعد از عصب کشی دندان حیاتی هستند؟
درمان ریشه دندان، درد و ناراحتی را برطرف کرده، اما پایان کار نیست و مراقبت های بعد از عصب کشی دندان اهمیت بسیاری دارد.
- جلوگیری از عفونت ثانویه
آسیب دیدن دندان عصبکشی شده و عدم رعایت بهداشت دهان، باعث عفونت ثانویه شده و نیاز به درمان مجدد دارد.
- تسریع بهبودی
پس از عصبکشی، بافت اطراف دندان به زمان برای بازسازی و التیام کامل نیاز دارد. مصرف داروهای آنتی بیوتیک و ضد التهاب تجویز شده توسط دندانپزشک، رعایت رژیم غذایی مناسب و استراحت، باعث شده تا فرایند بهبود روال خود را طی کرده و در آن خللی ایجاد نگردد.
- شکستن یا ترک خوردن دندان
با خارج کردن بافت زنده و عروق خونی، دندان عصبکشی شده در مقایسه با دندانهای طبیعی ساختار ضعیف‌تری داشته و شکننده‌تر است. ازاین‌رو چنانچه به مراقبت های بعد از عصب کشی دندان توجه نشود دندان بر اثر فشار جویدن ترک خورده یا می‌شکند.
برای کاهش فشار بر روی دندان از خوردن غذاهای سخت بپرهیزید و با صلاحدید دندانپزشک دندان عصبکشی شده را روکش کرده تا مقاومت آن افزایش یابد.
- حفظ دندان عصبکشی شده
درمان عصبکشی با هدف نجات و حفظ دندان طبیعی انجام میشود. این درمان در صورت توجه به مراقبت های بعد از عصب کشی دندان، می‌تواند تا سال‌های سال دوام آورد. در مقابل بی‌توجهی به توصیه‌های مراقبتی، منجر به شکست درمان، نیاز مجدد به عصبکشی و از دست رفتن دندان خواهد شد.
- عدم نیاز به درمان‌های پیچیده و پرهزینه
هزینه درمان ریشه دندان در مقایسه با بریج یا ایمپلنت بسیار مناسب‌تر بوده و با مراقبت، طول عمر بیشتری خواهد داشت. چنانچه به مراقبت های بعد از عصب کشی دندان بی‌توجهی کنید، مجبور به انجام درمان‌های پرهزینه‌تر و پیچیده‌تر خواهید شد.
- کاهش ناراحتی پس از درمان
وجود درد و ناراحتی پس از درمان امری طبیعی است، اما عدم توجه به مراقبت‌های لازم، می‌تواند درد را تشدید کند. چنانچه احساس درد یا حساسیت طولانی مدت شد باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
- حفظ سلامت دهان و دندان
عفونت مجدد و شکست درمان، سلامت کل دهان را به‌خطر می‌اندازد. اگر عفونت گسترش یابد، به سایر دندانها و حتی استخوان فک آسیب خواهد رساند.
مراقبت‌های بلند مدت پس از عصب کشی دندان
- پر کردن دائمی و روکش دندان
پس از عصبکشی، دندان با مواد پرکردنی موقت پر میشود. برای حفاظت بیشتر، دندانپزشک پس از مدتی پرکردنی موقت را با مواد دائمی جایگزین می‌کند. همچنین بسته به نظر دندانپزشک میتوانید دندان را روکش کرده تا مقاومت آن در برابر فشار افزایش یابد.
- توجه به بهداشت دهان و دندان
با توجه مضاعف به بهداشت دهان و دندان میتوانید سلامت دندانهای خود را تضمین کنید. مسواک زدن حداقل 2 بار در روز با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهانشویه به‌صورت روزانه، موجب حذف پلاک‌ها و باکتری‌ها شده و از پوسیدگی مجدد یا ابتلا به بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند.
- معاینات منظم دندانپزشکی
با معاینات منظم دندانپزشکی، ترجیحاً هر 6 ماه یکبار، میتوانید مشکلات را در مراحل اولیه و پیش از آن که حاد شوند شناسایی و درمان نمایید. دندانپزشک با اقدامات پیشگیرانه مانند پاکسازی و جرم‌گیری حرفه‌ای عواملی که باعث بیماری لثه و پوسیدگی دندان می‌شوند را از بین می‌برد.
- اجتناب از غذاهای سفت و چسبنده
استفاده از دندان به‌عنوان ابزار، جویدن خوراکی‌های سخت و چسبنده مانند آجیل، یخ، آب‌نبات، آدامس و… به روکش و حتی پرکردگی دندان آسیب می‌رساند.
- استفاده از محافظ دهان
همانطور که پیشتر هم اشاره شد چنانچه عادت به دندان قروچه یا براکسیسم دارید، ممکن است ناخواسته به دندان ترمیم شده آسیب برسانید. ازاین‌رو توصیه میشود به هنگام خواب از نایت گارد استفاده کنید.
علائم طبیعی و غیر طبیعی بعد از عصب کشی دندان شامل چه چیزهایی می‌شوند؟
بروز برخی عوارض پس از درمان ریشه طبیعی هستند و با مراقبت های بعد از عصب کشی دندان برطرف می‌شوند، اما برخی علائم، وجود مشکلات جدی را نشان می‌دهند که باید به آن‌ها توجه شود.
علائم طبیعی
- احساس درد و حساسیت خفیف به‌ویژه به هنگام جویدن.
- وجود التهاب و تورم جزئی در اطراف ناحیه درمان.
- حساس شدن لثه ناحیه درمان.
- احساس ناراحتی که پس از 3 تا 7 روز برطرف میشود.
علائم غیر طبیعی
- درد شدید که با گذشت زمان بدتر میشود.
- تورم و التهاب مداوم یا ترشح چرک.
- تب و لرز.
- احساس درد به هنگام جویدن بعد از یک هفته.
- طعم و بوی بد دهان.
آیا ممکن است عوارضی بعد از عصب کشی رخ دهد؟
عصب کشی دندان در موارد بسیار نادر می‌تواند با عوارضی همراه باشد که شناخت آن‌ها لازم و ضروری است.
- حذف ناقص عفونت: چنانچه به هنگام درمان ریشه دندان، عفونت، باکتری‌ها و بافت‌های آلوده بهطور کامل حذف نشده باشند احتمال عفونت مجدد دندان وجود دارد. در صورت بروز عفونت ثانویه دندان می‌بایست مجدداً عصبکشی شده تا کامل پاکسازی شود.
- شکستگی دندان: همانطور که پیشتر اشاره شد دندان عصبکشی شده، استحکام کمتری نسبت به دندانهای طبیعی و سالم دارد. ازاین‌رو با توجه به موقعیت دندان و توصیه دندانپزشک بهتر است پس از عصبکشی بر روی دندان یک روکش قرار داده شود تا استحکام آن افزایش یابد.
- حساسیت پس از درمان: دندان عصبکشی شده ممکن است به سرما و گرما حساس شود. این حساسیت خفیف بوده و پس از مدتی برطرف خواهد شد. برای برطرف کردن آن میتوانید از خمیردندان‌های ضد حساسیت استفاده کنید.
- تورم لثه یا آبسه: تورم لثه یا تشکیل آبسه یک عارضه جدی و نشانه‌ای از وجود عفونت و ترک خوردن ریشه دندان است. در صورت مشاهده این عوارض می‌بایست به‌سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید.
بعد از عصب کشی دندان چه چیزهایی بخوریم؟
یکی از مراقبت های بعد از عصب کشی دندان، به‌خصوص در روزهای نخست، مصرف غذاهای مناسب است. غذاهایی مانند اسموتی‌ها، انواع سوپ، پوره سیب‌زمینی، تخم‌مرغ همزده، سبزیجات بخارپز و میوه‌هایی چون موز، آووکادو و هلو گزینه‌های بسیار مناسبی هستند.
توجه داشته باشید که این مواد غذایی را نباید داغ یا بسیار سرد میل کنید. از سوی دیگر مصرف تنقلات ترد و چسبنده مانند چیپس، پاپ‌کورن، آجیل، آدامس، تافی، نوشیدنی‌های الکلی و گازدار توصیه نمی‌شوند؛ زیرا می‌توانند به درمان‌های انجام شده آسیب رسانده و روند بهبودی را کند نمایند.
سخن پایانی
عصب کشی دندان، درمانی مؤثر و متداول در حوزه دندانپزشکی است که با هدف برطرف کردن ناراحتی و نجات دندان انجام میشود. بااین‌وجود رعایت مراقبت های بعد از عصب کشی دندان در موفقیت درمان تأثیر بسزایی دارد.
با انجام اقدامات مراقبتی مانند رژیم غذایی مناسب و حفظ بهداشت دهان، توجه به علائم و مراجعه منظم به دندانپزشکی، دندان عصبکشی شده می‌تواند تا سال‌های سال دوام بیاورد. این درمان در مقایسه با سایر روش‌های جایگزین، فرایند ساده‌تری داشته و کم‌هزینه‌تر است.
سؤالات متداول
مدت زمان بهبودی کامل عصب کشی دندان چقدر است؟
بیشتر ناراحتیها طی 3 تا 7 روز فروکش میکنند، اما بسته به شدت عفونت، برای بهبودی کامل به چند هفته زمان نیاز است.
آیا پس از عصبکشی، میتوان دندانها را مسواک زد؟
مسواک زدن و توجه به بهداشت دهان، یک اقدام مهم پس از عصبکشی است، اما باید ناحیه درمان را بهآرامی و با ملایمت مسواک بزنید.
چقدر باید صبر کنم تا بتوانم بعد از عصبکشی غذا بخورم؟
پس از برطرف شدن بیحسی میتوانید غذا بخورید.
تمام دندانها پس از عصبکشی به روکش نیاز دارند؟
دندانهای آسیابی که بیشتر تحت فشار هستند برای افزایش مقاومت به روکش نیاز دارند، اما دندانهای جلویی، در صورتی که ساختارشان آسیبی ندیده باشد نیازی به روکش نخواهند داشت.
احتمال شکست درمان عصبکشی چقدر است؟
چنانچه فرایند عصبکشی بهطور دقیق انجام شود و نکات مراقبتی رعایت گردند، احتمال شکست درمان بسیار ناچیز است
