عفونت دندان عقل: چه اقداماتی برای درمان انجام دهیم؟

عفونت دندان عقل، یا همان پری‌کرونیت، یک مشکل رایج در دندانپزشکی است که معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که دندان‌های عقل آن‌ها به‌طور کامل از لثه بیرون نیامده‌اند. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها در اطراف دندان عقل تجمع کرده و باعث التهاب و تورم لثه شوند.

علائم عفونت دندان عقل شامل درد شدید، تورم لثه، بدبویی دهان و گاهی تب است. دلیل اصلی ایجاد عفونت دندان عقل، عدم دسترسی مناسب به این ناحیه برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است.

در نتیجه، باقیمانده غذا و باکتری‌ها در اطراف دندان عقل جمع شده و باعث عفونت می‌شوند. این عارضه چنانچه به‌موقع درمان نگردد، می‌تواند عوارض جدی مانند گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن را به‌دنبال داشته باشد.

دندان عقل چیست؟

دندان عقل، آخرین دندان مولر در هر آرواره است که معمولاً در اواخر دوره نوجوانی یا اوایل دهه سوم زندگی رویش می‌یابد. تعداد دندان‌های عقل در هر فردی متفاوت است.

در برخی افراد هر 4 دندان عقل می‌رویند، اما این تعداد ممکن است در افراد دیگر کمتر باشد یا هیچگاه این شرایط را تجربه نکنند. گاهی اوقات، دندان عقل به دلیل نبود فضای کافی در فک، به‌طور کامل رویش نمی‌کند و نهفته می‌ماند.

دندان‌های عقل نهفته ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان، التهاب لثه (پری‌کورونیت) و فشار بر دندان‌های دیگر شوند. در برخی موارد، برای جلوگیری یا درمان این مشکلات، دندانپزشکان توصیه به کشیدن دندان عقل می‌کنند. بااین‌حال، برخی متخصصان معتقدند که کشیدن دندان عقل سالم لزوماً ضروری نیست.

نشانه‌های عفونت دندان عقل

عفونت دندان عقل یک مشکل جدی است که اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی‌تری را به‌دنبال داشته باشد؛ بنابراین، شناخت علائم عفونت دندان عقل بسیار مهم است.

• تب

بدن برای مقابله با عفونت، دچار تب می‌شود. تب یکی از واضح‌ترین نشانه‌های عفونت دندان عقل است.

• لرز

گرچه لرز اغلب همراه با تب است، اما ممکن است به‌تنهایی نیز رخ دهد. اگر در هوای گرم لرز دارید یا لرز شما طولانی‌مدت است، احتمالاً علت آن تب و عفونت دندان عقل است.

• احساس درد در ناحیه فک

همراه با حساسیت لثه اطراف دندان عقل عفونی، اغلب درد فک نیز وجود دارد. برخی افراد همچنین دچار اسپاسم عضلانی فک می‌شوند. به همین دلیل باز کردن دهان برایشان دشوار است.

• درد لثه

با رویش دندان عقل، بافت لثه به‌طور طبیعی دردناک می‌شود، اما درد ناشی از عفونت دندان عقل متفاوت است. ناحیه دندان عقل دردناک خواهد بود. بافت لثه قرمز و ملتهب می‌شود. علاوه بر این لثه‌ها ممکن است دچار خونریزی شوند. همچنین تمیز کردن و نخ دندان کشیدن اطراف دندان آسیب‌دیده به دلیل دردناک بودن ناحیه دشوار می‌شود.

• درد شدید و مداوم

درد شدید و تیر کشیدن در ناحیه دندان عقل، یکی از رایج‌ترین علائم عفونت است. این درد به گوش، فک یا گردن نیز منتشر می‌شود.

• تورم لثه و گونه

قرمزی، تورم و حساسیت لثه اطراف دندان عقل، از دیگر علائم عفونت است. همچنین در برخی مواقع گونه شما نیز متورم می‌شود.

• بوی بد دهان

بوی بد دهان یا هالیتوز، یکی از علائم رایج عفونت دندان عقل است. عفونت دندان عقل باعث التهاب و تورم لثه می‌شود. این التهاب، شرایط را برای رشد باکتری‌ها مساعدتر کرده و در نتیجه بوی بد دهان ایجاد می‌شود.

• چرک

در برخی موارد، چرک در اطراف دندان عقل تجمع پیدا می‌کند که می‌تواند باعث درد شدید و تورم شود.

• مشکل در باز کردن دهان

تورم بافت‌های اطراف دندان عقل باعث مشکل در باز کردن دهان می‌شود.

• مشکل در جویدن

درد و تورم ناشی از عفونت، جویدن غذا را دشوار می‌کند.

• بزرگ‌شدن غدد لنفاوی

گاهی اوقات، عفونت دندان عقل می‌تواند باعث بزرگ‌شدن غدد لنفاوی گردن شود.

• طعم بد دهان

ممکن است طعم بد و فلزی در دهان خود احساس کنید.

چرا دندان عقل درگیر عفونت می‌شود؟

دندان عقل، آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان می‌رویند و به‌خاطر موقعیت خاصشان در انتهای قوس دندانی، بیشتر در معرض عفونت قرار دارند. هنگام رویش دندان عقل، شکافی در لثه ایجاد می‌شود که راهی برای ورود باکتری‌ها و ذرات غذا به بافت‌های زیرین لثه فراهم می‌کند.

این شکاف‌ها به‌دلیل دشواری در تمیز کردن، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها عفونت دندان عقل هستند. دهان انسان به‌طور طبیعی مملو از باکتری است. زمانی که این باکتری‌ها در اطراف دندان عقل تجمع می‌یابند و به‌خوبی تمیز نشوند، می‌توانند باعث التهاب لثه، عفونت و در نهایت تشکیل آبسه شوند.

علاوه بر این دسترسی به دندان عقل برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دشوار است و همین امر باعث می‌شود که باقیمانده غذا و پلاک به‌راحتی در اطراف این دندان جمع شده و زمینه را برای رشد باکتری‌ها و عفونت دندان عقل فراهم کند.

همچنین، در بسیاری از موارد، فک برای رویش دندان عقل فضای کافی ندارد که باعث می‌شود دندان به‌صورت کج یا نهفته رشد کند و تمیز کردن آن را حتی مشکل‌تر نماید.

گفتنی‌ست که در برخی افراد، سیستم ایمنی ضعیف‌تر است و در نتیجه، بدن در برابر عفونت ناشی از باکتری‌ها مقاومت کمتری از خود نشان می‌دهد. تمام این عوامل در کنار هم احتمال عفونت دندان عقل را به‌شدت افزایش می‌دهند.

روش‌های درمان عفونت دندان عقل چیست؟

عفونت دندان عقل می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و شدت آن نیز متفاوت است. به همین دلیل، درمان آن نیز بسته به علت و شدت عفونت متفاوت خواهد بود.

اگرچه روش‌های زیر به کنترل عفونت کمک می‌کنند، اما معمولاً نیاز به کشیدن دندان عقل وجود دارد. کشیدن دندان عقل از بروز عفونت‌های بعدی و آسیب به بافت‌های اطراف جلوگیری می‌کند.

• تمیز کردن کامل دندان عقل و لثه‌های اطراف

دندانپزشک با ابزارهای مناسب، ناحیه عفونی را به‌طور کامل تمیز می‌کند تا باکتری‌ها و مواد غذایی باقی‌مانده از بین بروند.

• استفاده از دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده

دهان‌شویه‌های تجویزی توسط دندانپزشک می‌توانند به کاهش باکتری‌ها و التهاب کمک کنند.

• تجویز آنتی‌بیوتیک

برای درمان علت اصلی عفونت، دندانپزشک معمولاً آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.

انواع روش‌های درمان خانگی عفونت دندان عقل

روش‌های خانگی درمان عفونت دندان عقل ممکن است درد را به طور موقت کاهش دهند، اما علت اصلی عفونت را درمان نمی‌کنند و راهکاری موقتی هستند. عفونت دندان عقل می‌تواند به‌سرعت گسترش‌یافته و عوارض جدی مانند آبسه، سلولیت و حتی سپسیس را ایجاد کند. ازاین‌رو تنها راه درمان قطعی عفونت دندان عقل، مراجعه به دندانپزشک و انجام درمان ریشه‌ای مانند کشیدن دندان است.

• استفاده از داروهای بدون نسخه

در برخی موارد خفیف، عفونت دندان عقل ممکن است طی چند روز بهبود یابد. در این مدت، می‌توانید از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد استفاده کنید. توجه داشته باشید که استفاده از هرگونه داروی تسکین درد بر روی دندان می‌تواند باعث آسیب شود، بنابراین بهتر است از این کار خودداری کنید.

• استفاده از دهان‌شویه آنتی‌باکتریال

استفاده از دهان‌شویه می‌تواند به کنترل عفونت و التهاب کمک کند.

• تمیز کردن دقیق ناحیه عفونی

تمیز کردن ناحیه عفونی با مسواک برای حذف پلاک و بقایای غذا بسیار مهم است. برخی افراد با شستشوی دهان با محلول آب نمک احساس بهبودی می‌کنند. برای تهیه محلول آب نمک، یک قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید. محلول را در دهان بگردانید.

• استفاده از کمپرس سرد

قرار دادن کمپرس سرد بر روی گونه می‌تواند به کاهش تورم و بی‌حسی موقت کمک کند.

• استفاده از کیسه چای

کیسه چای سیاه حاوی تانن است که خاصیت ضدالتهابی دارد. قرار دادن کیسه چای سرد شده بر روی لثه به کاهش درد کمک می‌کند.

نحوه درمان عفونت دندان عقل شدید و حاد

عفونت دندان عقل، به‌ویژه در موارد شدید و حاد، می‌تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد و به‌سرعت گسترش یابد. بهترین و مؤثرترین روش برای درمان قطعی عفونت شدید، جراحی دندان عقل است. با کشیدن دندان عقل، عامل اصلی ایجاد عفونت از دهان خارج می‌شود و بدین ترتیب امکان بازگشت مجدد عفونت به حداقل می‌رسد.

عفونت دندان عقل می‌تواند عوارضی مانند گسترش عفونت به سایر نواحی صورت، ایجاد آبسه بزرگ، آسیب به اعصاب و استخوان و حتی در موارد بسیار نادر، ایجاد عوارض سیستمیک را به‌دنبال داشته باشد؛ بنابراین، جراحی زودهنگام می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند.

دندانپزشک با برداشتن دندان عفونی و تخلیه آبسه، منجر به کاهش سریع درد و التهاب می‌شود و بیمار می‌تواند به‌سرعت به زندگی عادی خود بازگردد. هزینه کشیدن دندان عقل بسته به عوامل مختلفی از جمله موقعیت دندان عقل (بیرون‌زده، نیمه نهفته یا کاملا نهفته)، پیچیدگی جراحی، تجهیزات و امکانات دندانپزشکی، نوع بی‌حسی و هزینه‌های جانبی مانند داروهای تجویز شده، متفاوت است.

عفونت دندان عقل چه عوارضی دارد؟

عفونت دندان عقل اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند عوارضی جدی و گسترده‌ای را در پی داشته باشد. این عفونت از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابد و باعث ایجاد بیماری‌های مختلفی می‌شود.

• آبسه

تجمع چرک در اطراف ریشه دندان و تشکیل کیسه چرکی باعث آبسه می‌شود.

• آسیب به دندان‌های مجاور

عفونت می‌تواند به دندان‌های مجاور آسیب برساند.

• بیماری‌های لثه

عفونت دندان عقل خطر ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد.

• مشکلات مفصل فکی گیجگاهی

عفونت شدید می‌تواند به مفصل فکی گیجگاهی آسیب برساند و باعث درد و محدودیت در حرکت فک شود.

• فک و صورت

تورم شدید گونه، درد شدید در فک، قرمزی و حساسیت لثه‌ها، مشکل در باز کردن دهان و حتی آبسه در فک از جمله عوارض عفونت دندان عقل هستند.

• سینوس‌ها

عفونت می‌تواند از طریق ریشه دندان به سینوس‌ها گسترش‌یافته و باعث سینوزیت شود که با علائمی مانند سردرد، ترشحات بینی و فشار در صورت همراه است.

• بیماری قلبی

باکتری‌های عفونت دندان می‌توانند وارد جریان خون شده و به قلب رسیده و باعث بیماری‌های قلبی مانند اندوکاردیت (التهاب لایه داخلی قلب) شوند.

• بیماری کلیوی

عفونت‌های شدید دندان می‌توانند به کلیه‌ها آسیب رسانده و باعث عفونت کلیه شوند.

• مغز

در موارد بسیار نادر و شدید، عفونت دندان از طریق خون به مغز رسیده و باعث آبسه مغزی یا مننژیت می‌شود.

راهکارهایی برای جلوگیری از عفونت دندان عقل

• مسواک زدن منظم

حداقل دو بار در روز و به مدت دو دقیقه دندان‌های خود را با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.

• استفاده از نخ دندان

روزانه یک بار از نخ دندان استفاده کنید تا ذرات غذا و پلاک بین دندان‌ها و اطراف دندان عقل را از بین ببرید.

• شستشوی دهان با دهان‌شویه آنتی‌باکتریال

استفاده از دهان‌شویه آنتی‌باکتریال بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به کاهش باکتری‌های دهان کمک می‌کند.

• مراجعه منظم به دندانپزشک

هر ۶ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا از سلامت دندان‌های خود اطمینان حاصل کرده و در صورت نیاز به درمان زودهنگام اقدام کنید.

• تغذیه سالم

مصرف غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر عفونت کمک می‌کند.

• اجتناب از عادات مضر

از عادات مضری مانند سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد قند خودداری کنید.

• درمان زودهنگام مشکلات دندان

هرگونه مشکل دندانی مانند پوسیدگی، شکستگی یا التهاب لثه را به‌سرعت درمان کنید.

• کشیدن دندان عقل در صورت لزوم

درصورتی‌که دندان عقل باعث ایجاد مشکلاتی مانند درد، تورم، عفونت مکرر یا آسیب به دندان‌های دیگر شود، دندانپزشک کشیدن آن را توصیه می‌کند.

سخن پایانی

عفونت دندان عقل، یک مشکل شایع در دندانپزشکی است که معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که دندان‌های عقل آن‌ها به‌طور کامل از لثه بیرون نیامده‌اند. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها در اطراف دندان عقل تجمع کرده و باعث التهاب و تورم لثه شوند.

علائم عفونت دندان عقل شامل درد شدید، تورم لثه، بدبویی دهان و گاهی تب است. دلیل اصلی ایجاد این عفونت، عدم دسترسی مناسب به این ناحیه برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است. در نتیجه، باقیمانده غذا و باکتری‌ها در اطراف دندان عقل جمع شده و باعث عفونت می‌شوند.

اگر عفونت دندان عقل به‌موقع درمان نشود، می‌تواند عوارضی مانند آبسه، آسیب به دندان‌های مجاور، بیماری‌های لثه، مشکلات مفصل فکی گیجگاهی و حتی عفونت‌های جدی‌تر در بدن را به‌دنبال داشته باشد؛ بنابراین، مراجعه به‌موقع به دندانپزشک و انجام درمان‌های لازم، برای جلوگیری از عوارض جدی عفونت دندان عقل بسیار مهم است.

سوالات متداول

آیا عفونت دندان عقل خطرناک است؟

بله، اگر عفونت درمان نشود، ممکن است به سایر قسمت‌های بدن مانند قلب، کلیه و مغز سرایت کند.

چرا برخی افراد دندان عقل ندارند؟

تعداد دندان‌های عقل در افراد مختلف متفاوت است. برخی افراد به‌دلیل خصوصیات ژنتیکی هیچ دندان عقلی ندارند.

آیا عفونت دندان عقل بدون درمان خودبه‌خود خوب می‌شود؟

در برخی موارد خفیف ممکن است، اما معمولاً به درمان نیاز دارد.

آیا لازم است همه دندان‌های عقل کشیده شوند؟

لزوماً خیر، فقط در صورت ایجاد مشکل یا خطر ایجاد مشکل در آینده نیاز به کشیدن دندان‌های عقل است.