دوران بارداری یکی از حساسترین و مهمترین دورههای زندگی هر زنی است که نیاز بهمراقبتهای ویژه و توجه بیشتری نسبت به سلامتی و تغذیه دارد.
در این دوره، علاوهبر سلامت عمومی، توجه به سلامت دهان و دندان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که تغییرات هورمونی و رژیم غذایی میتوانند بر بهداشت دهان و دندان تأثیر بگذارند.
یکی از مشکلات رایج در بارداری، درد دندان و نیاز به درمانهای دندانپزشکی از جمله عصبکشی است، اما عصب کشی دندان در بارداری برای جنین ایمن است؟
عفونت دندان و عصب کشی دندان در بارداری
عصب کشی دندان در بارداری یکی از موضوعاتی است که همواره نگرانیهای زیادی را برای مادران باردار بههمراه دارد. دوران بارداری زمانی است که بدن مادر تحت تغییرات زیادی قرار میگیرد و برخی از این تغییرات میتوانند خطراتی برای سلامتی دهان و دندان ایجاد کنند.
در چنین شرایطی، درمان ریشه دندان مطرح میشود. در دوران بارداری، بهخاطر تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون، لثهها و دندانها ممکن است حساستر شوند و احتمال بروز عفونتهای دندانی نیز افزایش یابد.
- پوسیدگی شدید دندان که به پالپ رسیده و عفونت ایجاد کرده است.
- درد مزمن و شدید که با روشهای دیگر کنترل نمیشود.
- آسیب دندانی مانند ترک یا شکستگی که به اعصاب دندان آسیب وارد کرده است.
چنانچه عفونت دندان در بارداری بدون درمان باقی بماند، ممکن است منجر به عوارض جدی برای مادر و جنین مانند عفونت سیستمیک (سپسیس)، زایمان زودرس و کاهش وزن نوزاد هنگام تولد شود.
بهترین زمان برای عصب کشی دندان در بارداری
عصب کشی دندان در بارداری یکی از موضوعات مهم و حساس در این دوران است. در دوران بارداری، بهدلیل اهمیت سلامت مادر و جنین، هرگونه درمان پزشکی بهخصوص ریشه دندان نیاز به توجه و مراقبتهای ویژه دارد.
اگرچه عصبکشی دندان بهعنوان یک درمان اورژانسی شناخته میشود، اما بهدلیل شرایط خاص بیمار، میبایست زمانبندی مناسبی برای انجام این درمان اتخاذ گردد.
سهماهه اول بارداری (هفتههای ۱ تا ۱۲)
سهماهه اول بارداری دورهای حیاتی در توسعه جنین است که در آن اعضای حیاتی مانند قلب، مغز و دستگاه عصبی شکل میگیرند. بههمین دلیل، پزشکان توصیه میکنند که در این دوره از انجام درمانهای غیرضروری، از جمله عصب کشی دندان در بارداری، خودداری شود.
- حساسیت جنین: در این دوره، جنین به هر نوع دارو یا تابش بسیار حساس است. اگرچه اشعه ایکس دندانپزشکی با استفاده از محافظهای سربی ایمن خواهد بود، اما در این دوره ترجیح بر اجتناب از هر نوع تابش است.
- عوارض جانبی داروها: مصرف داروهای بیحسی و مسکن در این دوره خطراتی را برای جنین ایجاد میکند.
- اضطراب و استرس مادر: استرس و اضطراب ناشی از درمانهای دندانپزشکی میتواند بر سلامتی جنین تأثیرگذار باشد. ازاینرو، پزشکان سعی میکنند درمانهایی مانند عصب کشی دندان در بارداری را به بعد از سهماهه اول موکول کنند.
سهماهه دوم بارداری (هفتههای ۱۳ تا ۲۷)
سهماهه دوم بهترین و مناسبترین زمان برای انجام عصب کشی دندان در بارداری است. در این دوره، اعضای اصلی جنین شکلگرفتهاند و خطرات احتمالی ناشی از داروها و تابش اشعه ایکس بسیار کمتر است.
- کاهش خطرات جنینی: با پایان شکلگیری اعضای جنین، خطرات مربوط به داروها و تابشها به شدت کاهش مییابد.
- راحتی مادر: در این دوره، بسیاری از علائم ناخوشایند سه ماهه اول مانند حالت تهوع و خستگی از بین رفتهاند و مادر احساس راحتی بیشتری دارد؛ بنابراین، میتواند مدت بیشتری روی صندلی دندانپزشکی قرار بگیرد.
- کاهش خطرات زایمان زودرس: در مقایسه با سهماهه سوم، در این دوره خطر زایمان زودرس کمتر است و مادر میتواند بدون نگرانی درمانهای ضروری مانند عصب کشی دندان در بارداری را انجام دهد.
سهماهه سوم بارداری (هفتههای ۲۸ تا ۴۰)
اگرچه انجام عصب کشی دندان در بارداری در سهماهه سوم نیز امکانپذیر است، اما پزشکان احتیاط بیشتری در این دوره بهکار میگیرند.
- ناراحتی جسمانی مادر: با بزرگ شدن شکم، نشستن طولانیمدت روی صندلی دندانپزشکی دشوارتر میشود.
- خطر زایمان زودرس: در مواردی که مادر استرس زیادی را تجربه کند یا درمان طولانی باشد، احتمال افزایش خطر زایمان زودرس وجود دارد. بههمین دلیل، پزشکان توصیه میکنند که در سهماهه سوم از درمانهای پیچیده و طولانی، مگر در شرایط اضطراری، پرهیز شود.
مهمترین خطرات احتمالی عصب کشی در بارداری
اگرچه عصب کشی دندان در بارداری بهطورکلی ایمن تلقی میشود، اما باید به خطرات و نگرانیهای احتمالی توجه ویژهای داشت.
مواجهه با اشعه ایکس
برای تشخیص میزان آسیبدیدگی دندان و برنامهریزی برای عصب کشی دندان در بارداری، نیاز به تصویربرداری با اشعه ایکس وجود دارد. در دوران بارداری، نگرانی اصلی مربوط به تأثیر تابش اشعه بر جنین است، بهویژه در سهماهه اول که اندامهای حیاتی جنین تشکیل میشوند.
اگرچه اشعه ایکس مورداستفاده در دندانپزشکی نسبتاً کمخطر است، اما این نگرانی همچنان وجود دارد. بههمین دلیل، استفاده از روشهای محافظتی مانند پوشیدن روپوش سربی و محافظ تیروئید در هنگام تصویربرداری ضروری است.
بیحسی و مصرف داروها
برای کنترل درد در طول عصب کشی دندان در بارداری از بیحسی موضعی استفاده میشود. ازاینرو نوع و میزان داروی بیحسی باید بادقت انتخاب گردد. لیدوکائین، بدون اپینفرین، یکی از داروهای بیحسی ایمن است.
اپینفرین که در برخی داروهای بیحسی وجود دارد، باعث افزایش ضربان قلب یا فشارخون میشود. بههمین دلیل از مصرف آن در دوران بارداری باید اجتناب شود. همچنین پس از عصبکشی، ممکن است نیاز به مصرف آنتیبیوتیک و مسکن وجود داشته باشد.
پنیسیلین و استامینوفن بهعنوان داروهای ایمن برای بارداری شناخته میشوند، اما داروهایی مانند NSAIDs تنها در شرایط خاص و بادقت تجویز میگردند.
استرس و اضطراب
استرس ناشی از عصب کشی دندان در بارداری میتواند خطراتی را بههمراه داشته باشد. پزشک با ارائه راهکارهایی برای کاهش استرس، مانند استفاده از گاز خنده (با تأیید پزشک زنان)، به شما کمک میکند تا این دوران را بهسلامت سپری کنید.
وضعیت خوابیدن در سهماهه سوم
در دوران بارداری، بهخصوص در سهماهه سوم، مادران ممکن است بهدلیل بزرگ شدن شکم، در حفظ یک وضعیت ثابت برای مدت طولانی مشکل داشته باشند.
این وضعیت میتواند باعث کاهش جریان خون به جنین و احساس ناراحتی در مادر شود. دندانپزشکان با آگاهی از این موضوع، با تنظیم موقعیت صندلی و استراحتهای کوتاه، تلاش میکنند تا بیمار در طول درمان احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
عوارض عدم عصب کشی دندان در بارداری
توجه داشته باشید که عدم عصب کشی دندان در بارداری میتواند عوارض خطرناکی را در پی داشته باشد. برخی به اشتباه این تصور را دارند که انجام هیچگونه اقدام درمانی و عصب کشی دندان در بارداری ممکن نیست و برای انجام درمان حتماً باید منتظر به دنیا آمدن فرزند خود باشند.
اما این باور به کلی غلط است، عدم درمان بهموقع میتواند خطرات بسیاری را برای مادر و جنین بهوجود آورد. درد شدید دندان برای مادر بسیار عذابآور است. این عذاب و سختی باعث انتقال استرس موجود به جنین نیز میشود.
همانطور که میدانید، وجود استرس بالا در دوران بارداری میتواند منجر به سقط یا نقص عضو جنین شود؛ بنابراین درد شدید حتماً باید تسکین پیدا نماید.
عارضه مهم دیگر عدم عصب کشی دندان در بارداری گسترش پیدا کردن عفونت در سایر نقاط بدن میباشد. همانطور که میدانید در صورت درمان نکردن عفونت موجود در ریشه دندان، این عفونت به نقاطی مانند فک، سر و صورت گسترش پیدا میکند.
شدت یافتن عفونت و درگیر شدن سایر اندامهای بدن مادر خطر جدی برای سلامتی مادر و جنین است. در مواردی که عفونت بهموقع درمان نشده و گسترش یافته است، عارضههای بسیار خطرناکی دیده شده است.
پس یک مادر باردار برای حفظ سلامتی خود و جنین حتماً باید مراحل درمانی را بهموقع توسط دندان پزشک متخصص انجام دهد. انجام هرگونه اقدام خودسرانه در این شرایط میتواند عواقب خطرناکی در پی داشته باشد.
چگونگی عصب کشی دندان در بارداری
سؤال بیشتر مادرانی که دچار دنداندرد هستند این است که چگونه میتوان یک عصبکشی کاملاً ایمن و بدون خطر را انجام داد. در هنگام درمان ریشه دندان دو عامل اصلی می توانند برای سلامت جنین خطرناک باشند.
اشعه ایکس و داروی بیحسی، دو مورد اصلی و خطرناک برای جنین بهحساب میآیند. سه ماهه اول بارداری دورهای بسیار حساس و حیاتی است که در آن رشد اساسی جنین اتفاق میافتد.
در این دوره رشتههای عصبی و نخاعی جنین شکل میگیرد. هر عاملی مانند اشعه ایکس و داروی بیحسی در این زمان میتواند اثر مخربی بر روند رشد جنین داشته باشد. اغلب پزشکان انجام هر گونه اقدام دندانپزشکی را در این دوره منع مینمایند.
سه ماهه دوم بهترین و ایمنترین بازه زمانی برای عصب کشی دندان در بارداری میباشد. بعد از سه ماهگی شما راحتتر میتوانید اقدام به درمان ریشه دندان خود نمایید.
سه ماهه سوم نیز زمان مناسبی برای اقدام دندانپزشکی نیست. دندانپزشک برای انجام عصبکشی از دوز پایین داروی بیحسی استفاده می نماید و در مواردی از بیهوشی استفاده میشود.
انجام عصب کشی توسط لیزر و با استفاده از دستگاههای پیشرفته نیز یکی از بهترین انتخابها میباشد. عصب کشی توسط این دستگاهها سریع و دقیق انجام میشود و همین مورد باعث کاهش درد میشود. میتوان گفت استفاده از این روش یکی از بهترین و راحتترین روشها برای عصب کشی در دوران بارداری است.
توصیههایی بهمنظور پیشگیری از عصب کشی دندان در دوران بارداری
عصب کشی دندان در بارداری یکی از درمانهای ضروری برای حفظ سلامت دندانهایی است که به عفونت یا آسیب شدید دچار شدهاند. بااینحال، پیشگیری بهترین رویکرد است.
رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان
برای جلوگیری از نیاز به عصب کشی دندان در بارداری، رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. مسواک زدن مرتب با خمیردندان فلوراید، استفاده روزانه از نخ دندان و دهانشویه ضدباکتری، بهکاهش پلاکهای دندانی، التهاب لثه و در نتیجه کاهش احتمال پوسیدگی و عفونت دندان کمک میکند.
معاینات منظم دندانپزشکی
مراجعه منظم به دندانپزشک و انجام معاینات دورهای، بهترین راه برای پیشگیری از مشکلات دندانی و اجتناب از تحمیل هزینه درمان ریشه دندان است. با این کار، میتوان از پیشرفت بیماری و نیاز به درمانهای پیچیدهتر جلوگیری کرد. پاکسازی حرفهای دندان نیز به حذف جرم و پلاک کمک کرده و خطر پوسیدگی را کاهش میدهد.
مدیریت مشکلات دهانی ناشی از بارداری
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی باعث حساسیت بیشتر لثهها میشوند و ممکن است به التهاب لثه یا ژنژیویت منجر گردند. اگر این مشکل درمان نشود، میتواند به بیماریهای جدیتر لثه و حتی نیاز به عصب کشی دندان نیاز باشد. برای پیشگیری از این مشکلات، لازم است بهداشت دهان و دندان بهخوبی رعایت شود و بهطور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.
توجه به رژیم غذایی
یکی از راههای جلوگیری از عصب کشی دندان در بارداری، داشتن یک رژیم غذایی سالم است. خوردن مواد غذایی شیرین باعث پوسیدگی دندان میشود. برای حفظ سلامت دندانهایتان، بهجای شیرینی از میوه، سبزیجات و لبنیات استفاده کنید.
آگاهی از تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر دهان
در دوران بارداری، بهدلیل تغییرات هورمونی، لثهها حساستر میشوند و احتمال بیماری لثه افزایش مییابد. برای جلوگیری از مشکلات جدی، باید به بهداشت دهان و دندان اهمیت داد و مرتب به دندانپزشک مراجعه کرد.
توصیههای کلی برای خانمهای بارداری که دچار دندان درد هستند
این توصیهها برای شما بسیار کاربردی هستند:
استفاده از مسکنهای ایمن در بارداری
در دوران بارداری، برای تسکین درد دندان، بهتر است از استامینوفن استفاده شود. استامینوفن اگر طبق دستور پزشک مورداستفاده قرار گیرد، هیچ خطری برای مادر و جنین نخواهد داشت. از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن و ناپروکسن) باید خودداری شود، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
استفاده از کمپرس سرد
یکی از روشهای ساده برای کم کردن درد و تورم دندان در دوران بارداری، گذاشتن کمپرس سرد بر روی گونه است. این کار باعث کاهش التهاب، تورم و درد میشود.
شستوشو با آبنمک گرم
یک درمان خانگی آسان و مؤثر برای کاهش التهاب لثه و تسکین دنداندرد، غرغره کردن آبنمک گرم است. آبنمک با خاصیت ضدعفونیکنندگی خود، باکتریها را از بین برده و به کاهش التهاب کمک میکند.
اجتناب از مصرف غذاهای سفت یا چسبناک
غذاهای سفت، چسبناک، داغ، سرد و شیرین میتوانند حساسیت دندان را افزایش دهند. در عوض، غذاهای نرم و خنثی مانند سوپ و پوره، به شما کمک میکنند تا راحتتر غذا بخورید و دردتان کمتر شود.
مراجعه به دندانپزشک دراسرعوقت
دنداندرد در دوران بارداری را نادیده نگیرید. ادامهدار بودن یا شدت درد، نشاندهنده وجود مشکلات جدی است. عدم مراجعه به دندانپزشک میتواند به عفونتهای شدید، عصبکشی و در نهایت تأثیر منفی بر سلامت مادر و جنین منجر شود؛ بنابراین، بهمحض احساس درد، به دندانپزشک مراجعه کنید تا از عوارض احتمالی جلوگیری گردد.
سخن پایانی
درمان عصب کشی دندان در بارداری با رعایت نکات ایمنی، برای مادر و جنین خطرناک نیست. اگر دنداندرد شدیدی دارید، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید تا از عوارض احتمالی عفونت جلوگیری شود.
بهترین زمان برای انجام این درمان، سهماهه دوم بارداری است. با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک، میتوانید از بروز مشکلات دندانی در دوران بارداری پیشگیری کنید.
سؤالات متداول
آیا میتوان در دوران بارداری درمان ریشه دندان انجام داد؟
بله؛ درمان عصب کشی دندان در بارداری بهویژه در سه ماه دوم میتواند بهطور ایمن انجام شود.
آیا مصرف آنتیبیوتیک بعد از عصب کشی دندان در بارداری ایمن است؟
بله؛ برخی آنتیبیوتیکها مانند پنیسیلین و آموکسیسیلین در دوران بارداری بیخطر تلقی میشوند.
آیا عفونت دندان میتواند در دوران بارداری به نوزاد آسیب برساند؟
بله؛ اگر درمان نشود، عفونت دندان به عفونتهای سیستمیک منجر میشود.
آیا بیحسی دندان در دوران بارداری ایمن است؟
بیحسی موضعی مانند لیدوکائین بدون اپینفرین، به مقدار کم، در دوران بارداری بیخطر است.
چگونه میتوان از عصب کشی دندان در بارداری جلوگیری کرد؟
با رعایت بهداشت دهان و دندان، چک آپهای منظم دندانپزشکی و مدیریت سریع هرگونه مشکل اولیه، میتوان از عصب کشی دندان در بارداری اجتناب کرد.