بررسی انواع کامپوزیت دندان و معرفی بهترین نوع آن

کامپوزیت دندان به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین مواد در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف از استفاده از کامپوزیت، دستیابی به مواد با خواص بهبودیافته‌ای است که ترکیبی از مواد مختلف را در یک ساختار واحد فراهم می‌کند.

انواع کامپوزیت‌ها با ویژگی‌ها و کاربردهای متنوعی در دسترس هستند و انتخاب صحیح نوع کامپوزیت نقش بسزایی در دستیابی به نتیجه‌ای زیبا و ماندگار دارد.

انواع کامپوزیت دندان از نظر اندازه ذرات

اندازه ذرات انواع کامپوزیت دندان یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر ویژگی‌های فنی و زیبایی‌شناسی تأثیر می‌گذارد.

کامپوزیت‌های ماکروفیل (Macrofilled)

انواع کامپوزیت ماکروفیل از ذرات بزرگ (بین 8 تا 12 میکرون) تشکیل شده‌اند که به آن‌ها استحکام بالایی می‌دهد. این ویژگی باعث می‌شود که این نوع کامپوزیت‌ها برای ترمیم‌های ساختاری و پر کردن دندان‌های عقبی که تحت‌فشار و سایش زیاد قرار دارند، مناسب باشند.

یکی از معایب عمده این کامپوزیت‌ها، سطح زبر و خشن آن‌هاست که باعث می‌شود سطح دندان در برابر تغییر رنگ حساس باشد. ازآنجاکه دندان‌های جلو بیشتر در معرض دید قرار دارند، کامپوزیت‌های ماکروفیل به‌خاطر ظاهر غیرطبیعی و زبر، برای این نواحی مناسب نیستند.

کامپوزیت‌های میکروفیلد (Microfilled)

کامپوزیت‌های میکروفیلد با ذرات ریزتر (بین 0.01 تا 0.1 میکرون) ساخته می‌شوند. یکی از ویژگی‌های اصلی آن‌ها قابلیت پرداخت و صیقل بالاست. این کامپوزیت‌ها به‌دلیل داشتن ذرات ریز، سطح بسیار صافی دارند که باعث می‌شود ظاهری براق و طبیعی به دندان بدهند.

ازاین‌رو، انواع کامپوزیت میکروفیلد برای ترمیم دندان‌های جلویی که زیبایی و ظاهر طبیعی برای آن‌ها در اولویت قرار دارد، انتخاب عالی هستند. بااین‌حال، یکی از معایب آن‌ها این است که استحکام کمتری دارند و برای دندان‌های عقبی که تحت‌فشار زیاد قرار می‌گیرند، مناسب نیستند.

کامپوزیت‌های هیبرید (Hybrid)

کامپوزیت‌های هیبرید به‌طور معمول ترکیبی از ذرات بزرگ و کوچک (بین 0.6 تا 1 میکرون) هستند که ویژگی‌های خوبی از هر دو نوع را ارائه می‌دهند. ذرات بزرگ‌تر انواع کامپوزیت هیبرید استحکام لازم برای استفاده در دندان‌های عقبی را می‌دهند، درحالی‌که ذرات کوچک‌تر امکان ایجاد سطح صاف و طبیعی را فراهم می‌کنند.

ازاین‌رو، کامپوزیت‌های هیبرید برای ترمیم دندان‌های جلو و عقب به‌طور هم‌زمان مناسب هستند. البته این کامپوزیت‌ها به‌اندازه کامپوزیت‌های میکروفیلد درخشندگی ندارند و برای حفظ درخشش و ظاهر طبیعی به نگهداری بیشتری نیاز خواهند داشت.

کامپوزیت‌های نانوفیل (Nanofilled)

انواع کامپوزیت‌های نانوفیل از ذرات فوق‌العاده ریز (بین 0.005 تا 0.01 میکرون) ساخته می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود این کامپوزیت‌ها به بهترین نحو بتوانند ظاهری طبیعی و براق به دندان‌ها ببخشند.

به‌دلیل اندازه بسیار کوچک ذرات، این کامپوزیت‌ها قابلیت پرداخت و حفظ درخشش عالی دارند و به‌راحتی می‌توانند شبیه به ساختار طبیعی دندان عمل کنند. ازاین‌رو، کامپوزیت‌های نانوفیل انتخابی عالی برای ترمیم‌های زیبایی مانند ونیرهای دندانی هستند.

علاوه‌بر این، این کامپوزیت‌ها به‌خاطر استحکام بالای خود، برای دندان‌های عقبی که تحت‌فشار زیاد قرار دارند نیز مناسب هستند. بااین‌حال، قیمت کامپوزیت دندان نانوفیل به‌دلیل استفاده از فناوری پیشرفته و ذرات ریزتر بالاتر است که برای برخی از بیماران هزینه‌بر خواهد بود.

انواع ونیر کامپوزیت از نظر روش نصب

هر یک از انواع کامپوزیت دندانی به روش‌های مختلفی نصب می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. این انتخاب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت و دوام ونیر کامپوزیت، همچنین راحتی بیمار در طول درمان داشته باشد.

ونیر کامپوزیت مستقیم (Direct Composite)

کامپوزیت دندان مستقیم فرایند نصب بسیار ساده‌ای دارد. در این روش، دندانپزشک کامپوزیت را به‌طور مستقیم روی سطح دندان بیمار قرار می‌دهد و لایه‌لایه آن را به شکل دلخواه درمی‌آورد.

این فرایند معمولاً در یک جلسه درمانی انجام می‌شود که به‌دلیل زمان کوتاه و راحتی، بسیاری از بیماران این روش را ترجیح می‌دهند.

یکی از مزایای عمده انواع کامپوزیت مستقیم، هزینه کمتر و سرعت بیشتر در انجام درمان است. این روش، حداقل تهاجم را دارد و نیاز به آماده‌سازی مینای دندان را به حداقل می‌رساند.

علاوه‌بر این، اگر در آینده نیاز به ترمیم یا تنظیم ونیرها باشد، کامپوزیت‌های مستقیم به‌راحتی قابل‌ترمیم و تنظیم هستند. بااین‌حال، یکی از معایب اصلی این نوع ونیرها، استحکام و مقاومت کمتر نسبت به ونیرهای کامپوزیت غیرمستقیم است.

ونیر کامپوزیت غیرمستقیم (Indirect Composite)

انواع کامپوزیت‌های غیرمستقیم به روش پیچیده‌تری نصب می‌شوند. در این روش، ابتدا دندانپزشک یک قالب دقیق از دندان بیمار می‌گیرد. سپس این قالب به لابراتوار فرستاده می‌شود.

در لابراتوار، ونیرهای کامپوزیت به‌طور سفارشی ساخته و پس از آن در جلسه دوم، به دندان بیمار متصل می‌گردد. این نوع کامپوزیت دندان، برخلاف کامپوزیت‌های مستقیم، به‌خاطر استفاده از مواد با کیفیت بالاتر و فرایند ساخت دقیق‌تر، دارای مقاومت بیشتری هستند.

به‌علاوه، این ونیرها به‌دلیل دقت بالا در ساخت، ظاهری طبیعی‌تر و زیباتر دارند و از طول عمر بیشتری برخوردارند. ازآنجاکه فرایند نصب ونیرهای غیرمستقیم به دو جلسه درمانی نیاز دارد، هزینه آن‌ها معمولاً بیشتر از کامپوزیت‌های مستقیم است. علاوه‌بر این، برای نصب این ونیرها ممکن است نیاز به تراشیدن مینای دندان باشد تا فیت دقیق‌تری ایجاد شود.

انواع مواد کامپوزیت دندان

کامپوزیت دندان براساس ترکیب شیمیایی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

کامپوزیت Bis-GMA (Bisphenol A-Glycidyl Methacrylate)

کامپوزیت دندان Bis-GMA یکی از رایج‌ترین موادی است که در دندانپزشکی برای پر کردن و ونیر دندان‌ها استفاده می‌شود. این مواد به‌دلیل پیوند قوی و خواص مکانیکی، استحکام و دوام بالایی را ارائه می‌دهند که آن‌ها را برای کاربردهای معمول در ترمیم‌های دندانی ایده‌آل می‌کند.

بااین‌وجود، کامپوزیت دندان Bis-GMA به‌خاطر داشتن میزان کمی بیسفنول A (BPA) احتمال دارد برای برخی از بیماران نگرانی‌هایی ایجاد کند. بااین‌حال، مقدار BPA در این کامپوزیت‌ها بسیار کم است و معمولاً در حدی نیست که تأثیرات منفی بر سلامت بیمار داشته باشد.

کامپوزیت UDMA (Urethane Dimethacrylate)

انواع کامپوزیت‌های UDMA برای ترمیم‌هایی که نیاز به انعطاف‌پذیری دارند، مانند دندان‌هایی که تحت‌فشار زیاد قرار می‌گیرند، بسیار مناسب هستند. این مواد از خاصیت انعطاف‌پذیری بالایی برخوردارند و به‌دلیل ساختار شیمیایی ویژه، نسبت به سایر کامپوزیت‌ها کمتر دچار انقباض می‌شوند.

این ویژگی واکنش‌های حساسیت‌زا پس از درمان در بیماران را کاهش داده و مواد کامپوزیتی بهتر در ساختار دندان جای می‌گیرند.

با‌این‌حال، یکی از نقاط ضعف کامپوزیت‌های UDMA این است که نسبت به کامپوزیت‌های Bis-GMA کمتر قابل پرداخت و براق شدن هستند. ازاین‌رو انواع کامپوزیت UDMA برای دندان‌های عقبی که در معرض دید نیستند، مناسب‌تر هستند.

کامپوزیت سیلوران (Silorane-Based)

یکی از ویژگی‌های برجسته این نوع کامپوزیت دندان، مقاومت بسیار بالا در برابر انقباض هنگام پلیمریزاسیون است. این کامپوزیت‌ها به‌دلیل انقباض بسیار کم، به‌ویژه برای بیمارانی که حساسیت دندانی دارند، گزینه مناسبی هستند.

با کاهش انقباض پلیمریزاسیون، احتمال ایجاد فواصل میکرومتری بین ترمیم و دیواره‌های حفره دندان کاهش یافته و در نتیجه، خطر نفوذ باکتری‌ها و ایجاد حساسیت ثانویه به حداقل می‌رسد.

اگرچه، انواع کامپوزیت دندان سیلوران از نظر زیبایی محدودیت‌هایی دارند. به همین دلیل برای دندان‌های جلو که در معرض دید هستند، کمتر توصیه می‌شوند.

انواع برندهای کامپوزیت دندان

انواع کامپوزیت دندان در برندهای مختلف، با ویژگی‌ها و قیمت‌های متفاوتی عرضه می‌شوند.

• کامپوزیت IPS Empress Direct

این برند یکی از بهترین انواع کامپوزیت دندان در بازار محسوب می‌شود و به‌دلیل ظاهر شفاف، طبیعی و استحکام بالایی که دارد، در درمان‌های زیبایی و ترمیم‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کامپوزیت دندان IPS دارای رنگ‌های متنوع از جمله BLL و BLXL است که انتخاب رنگ نزدیک به دندان‌های طبیعی را تسهیل می‌کند.

• کامپوزیت Tokuyama Estelite

Tokuyama Estelite با نام اختصاری BW شناخته می‌شود و محصولی با کیفیت متوسط به بالاست که در میان دندانپزشکان محبوبیت زیادی دارد. این برند به‌خاطر پایداری و تطابق بالای رنگی با دندان‌های طبیعی مورد استقبال قرار گرفته است.

• کامپوزیت Ultradent Vit L’Escence

Ultradent Vit L’Escence از برندهای باکیفیت و با قیمت مناسب در بین انواع کامپوزیت دندان است که پایداری رنگ و نمای طبیعی دارد. این برند گزینه‌ای مناسب برای دندان‌های قدامی و جلو است. رنگ‌هایی مانند A1 و B1، با بیشتر دندان‌های طبیعی هم‌خوانی دارد.

• کامپوزیت Charisma Classic

Charisma Classic به‌دلیل قیمت مناسب و کیفیت نسبی خود، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه در بین انواع کامپوزیت دندان محسوب می‌شود. این کامپوزیت برای درمان‌های ساده‌تر و برای بیمارانی با بودجه محدودتر توصیه می‌شود.

رنگ BL در این کامپوزیت باعث ایجاد ظاهری شفاف و روشن می‌شود که می‌تواند برای بیمارانی که به‌دنبال لبخندی درخشان‌تر هستند، جذاب باشد.

• کامپوزیت Asteria White Enamel

Asteria White Enamel یکی دیگر از انواع کامپوزیت‌های دندان از برندهای سطح بالا است که با شفافیت طبیعی و قابلیت ایجاد لبه‌های طبیعی در دندان‌ها موردتوجه قرار می‌گیرد. این کامپوزیت برای بیمارانی که به‌دنبال لبخندی با لبه‌های شفاف و طبیعی هستند، مناسب است.

• کامپوزیت Saremco

کامپوزیت دندان Saremco یکی از برندهای موجود در بازار است، اما به‌دلیل محدودیت‌هایی که در پولیش‌پذیری و تنوع زیبایی دارد، برای طراحی لبخند و درمان‌های زیبایی توصیه نمی‌شود.

این نوع کامپوزیت در مقایسه با سایر برندهای پیشرو در دندانپزشکی زیبایی، استانداردهای موردنیاز برای ایجاد ظاهر طبیعی و شفافیت موردنظر را تأمین نمی‌کند.

انواع مدل کامپوزیت دندان براساس کاربرد

هر نوع کامپوزیت دندان ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی دارد که براساس رنگ، شفافیت، دوام و نحوه لایه‌گذاری انتخاب می‌شود.

• کامپوزیت‌های با شفافیت بالا برای دندان‌های روشن و طبیعی

برندهایی مانند IPS Empress Direct با رنگ‌های BLL و BLXL، برای بیمارانی با دندان‌های طبیعی و روشن یا افرادی که پیش از آن دندان‌های خود را بلیچینگ کرده‌اند، ایده‌آل هستند.

این کامپوزیت‌ها به‌دلیل شفافیت بالا و قابلیت ترکیب با دندان‌های روشن، به‌ویژه برای دندان‌های جلویی که ظاهر طبیعی اهمیت زیادی دارد، مناسب‌اند.

• کامپوزیت‌های اقتصادی برای حفظ زیبایی با هزینه کمتر

Tokuyama Estelite با رنگ BW، گزینه‌ای اقتصادی است که همچنان زیبایی مطلوبی را فراهم می‌کند. این برند برای بیمارانی که به‌دنبال نتیجه‌ای زیبا با قیمت مناسب‌تر هستند، کاربر دارد. همچنین به‌خاطر قابلیت پولیش بالا و ظاهر درخشان، برای طراحی لبخند در دندان‌های جلویی به‌کار می‌رود.

• کامپوزیت‌های مناسب برای افراد مسن‌تر با رنگ طبیعی‌تر

Ultradent Vitalescence با رنگ‌های A1 و B1 به‌دلیل تناسب با رنگ طبیعی دندان‌های سالمند، برای بیمارانی که به‌دنبال ظاهری طبیعی و مناسب سن هستند، استفاده می‌شود. این کامپوزیت‌ها از پایداری رنگ و مقاومت خوبی برخوردارند و برای بیمارانی با دندان‌های حساس نیز مناسب‌اند.

• کامپوزیت‌های درخشان و سفید برای جوانان و نوجوانان

برای نوجوانان و جوانانی که می‌خواهند لبخندی درخشان و سفید داشته باشند، Charisma Classic با رنگ BL گزینه‌ای عالی است. این کامپوزیت با امکان ترکیب چندلایه و ایجاد نمایی زنده و براق، برای تغییر کامل ظاهر لبخند مناسب می‌باشد.

• کامپوزیت‌های شفاف برای لبه‌های طبیعی و ظریف

Asteria White Enamel برای افرادی که تمایل دارند لبه‌های شفاف و طبیعی در دندان‌های خود ایجاد کنند، گزینه‌ای ایده‌آل است. این نوع کامپوزیت، شفافیت بالایی دارد و زمانی که با سایر رنگ‌ها ترکیب می‌شود، می‌تواند عمق و بُعد طبیعی به لبخند اضافه کند.

انواع کامپوزیت دندان براساس میزان استحکام

انواع کامپوزیت دندان از نظر استحکام و ویژگی‌های مکانیکی به چند دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام کاربرد خاصی دارند.

• کامپوزیت Bis-GMA: این نوع کامپوزیت از استحکام و مقاومت بالایی برخوردار است و برای ترمیم‌های دندانی با دوام بالا ایده‌آل می‌باشد. این نوع کامپوزیت به‌طور کلی برای دندان‌های جلو و پشت مناسب است.
• کامپوزیت UDMA: کامپوزیت UDMA به‌دلیل انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت در برابر فشار برای دندان‌های عقبی که تحت نیروهای بیشتری قرار دارند، مناسب است. انقباض کمتر این ماده هنگام پلیمریزاسیون باعث کاهش حساسیت پس از درمان می‌شود.
• کامپوزیت سیلوران (Silorane-Based): این نوع کامپوزیت به‌خاطر انقباض کم در هنگام پلیمریزاسیون، گزینه‌ای مناسب برای بیماران حساس به درد و برای ترمیم دندان‌های عقبی است.

انواع کامپوزیت دندان براساس مکان نصب

در دندانپزشکی، انواع کامپوزیت دندان براساس محل نصب و نیازهای خاص هر دندان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

• کامپوزیت دندان جلو (قدامی): کامپوزیت‌های قدامی به‌دلیل شفافیت و قابلیت پولیش بالا، برای بهبود ظاهر لبخند و پوشاندن فاصله‌ها بدون نیاز به تراش زیاد دندان استفاده می‌شوند.
• کامپوزیت دندان پشتی (خلفی): این نوع کامپوزیت از دندان‌های پشتی در برابر سایش و پوسیدگی محافظت کرده و برای ترمیم‌هایی که به دوام بالایی نیاز دارند، ایده‌آل است.
• کامپوزیت یونیورسال: کامپوزیت‌های یونیورسال یا چندکاره برای هر دو دندان‌های جلویی و عقبی قابل‌استفاده هستند. این کامپوزیت‌ها علاوه‌بر استحکام، قابلیت براق شدن خوبی دارند و ظاهر طبیعی و جذابی را به دندان‌ها می‌بخشند.
• کامپوزیت سلف کیور (Self Cure): این کامپوزیت‌ها بدون نیاز به تابش نور و خودبه‌خود سفت می‌شوند. سلف کیور بیشتر برای پروتزهای دندانی یا به‌عنوان ریشه کامپوزیتی به‌کار می‌رود.
• کامپوزیت ارتودنسی: این نوع کامپوزیت‌ها معمولاً با براکت یا باند ارتودنسی به سطح دندان متصل شده و می‌توانند شکاف‌های بین‌دندانی را کاهش دهند.

انواع رنگ کامپوزیت دندان

رنگ کامپوزیت دندان در کاتالوگ براساس حروف انگلیسی دسته‌بندی شده‌اند و شامل دو فاکتور اصلی هستند.

سایه (Shade)

سایه‌های کامپوزیت دندان در چهار گروه A ،B ،C و D تقسیم می‌شوند. در هر گروه، سایه‌ها از روشن‌ترین (شماره ۱) تا تیره‌ترین (شماره ۴) متغیر هستند.

• گروه A: شامل رنگ‌های قهوه‌ای (A1 تا A4) و به دندان‌هایی با ته‌مایه قهوه‌ای طبیعی نزدیک است.
• گروه B: شامل رنگ‌های زرد (B1 تا B4) که برای دندان‌هایی با ته‌مایه زرد به‌کار می‌روند.
• گروه C: طیف‌های خاکستری (C1 تا C4) که بیشتر برای دندان‌های با ته‌مایه خاکستری مناسب هستند.
• گروه D: شامل رنگ‌های خاکستری مایل به قرمز (D2 تا D4) است.

ته‌ رنگ (Hue)

ته رنگ‌های کامپوزیت دندان با حروف L ،M و R مشخص می‌گردند.

• L: ته‌مایه زرد دارد.
• M: رنگ خنثی است.
• R: ته‌مایه قرمز دارد.

کامپوزیت دندان در کلینیک دکتر نازنین نوربخش

کلینیک دکتر نازنین نوربخش یکی از مراکز معتبر در زمینه ترمیم‌های دندانی و طراحی لبخند است که با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته و مواد باکیفیت، خدمات حرفه‌ای و مدرنی را به بیماران ارائه می‌دهد. این کلینیک با برخورداری از تیمی مجرب و متخصص در زمینه‌های مختلف دندانپزشکی زیبایی و ترمیمی، توانسته جایگاهی ویژه در میان مراجعین و بیماران به‌دست آورد.

در کلینیک دکتر نازنین نوربخش، ترمیم‌های دندانی مانند کامپوزیت ونیر و لمینت‌های دندانی با دقت بالا و با استفاده از بهترین مواد موجود در بازار انجام می‌شود. کامپوزیت‌های مورد استفاده، از برندهای معتبر بین‌المللی هستند که با طیف وسیعی از رنگ‌ها و سایه‌های طبیعی، ظاهر زیبا و جذابی به دندان‌ها می‌بخشند.