پر کردن دندان یکی از رایجترین و مؤثرترین روشهای درمانی در دندانپزشکی است که به بازگرداندن عملکرد و شکل ظاهری دندانهای آسیبدیده کمک میکند. این فرایند زمانی انجام میشود که دندان بر اثر پوسیدگی، آسیبهای فیزیکی یا حتی بهمنظور اصلاح بدشکلیها نیاز به ترمیم داشته باشد.
در واقع، پر کردن دندان بهعنوان یک روش درمانی برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی و حفظ سلامت دندانها بسیار حائز اهمیت است. این فرایند به کمک مواد مختلف پرکننده، ساختار دندان آسیبدیده را بازسازی میکند و دندان را به وضعیت عملکردی و زیبایی اولیه خود باز میگرداند.
مراحل پر کردن دندان
پر کردن دندان بهطور کلی شامل دو مرحله اصلی، آمادهسازی دندان برای قرار دادن مواد ترمیمی و سپس جایگذاری مواد ترمیمی در دندان است. این فرایند دقیق و تخصصی برای بازسازی دندانها بهگونهای انجام میشود که نهتنها عملکرد طبیعی دندانها را باز میگرداند، بلکه زیبایی ظاهری آنها نیز حفظ میشود.
1. تشخیص
اولین گام در فرایند پر کردن دندان، تشخیص دقیق آسیب است. دندانپزشک ابتدا دندان را معاینه میکند تا میزان پوسیدگی و آسیبدیدگی را ارزیابی کند. در این مرحله، دندانپزشک با استفاده از تصاویر اشعه ایکس وضعیت دندان و بافتهای اطراف را بررسی خواهد کرد. این تصاویر کمک میکنند تا عمق پوسیدگی و وضعیت پالپ دندان (بافت نرم داخلی دندان) بهطور دقیق مشخص شود.
2. بیحسی
قبل از آغاز فرایند پر کردن دندان، دندانپزشک برای راحتی بیمار و جلوگیری از هرگونه درد، ناحیه اطراف دندان را با استفاده از بیحسی موضعی بیحس میکند. این بیحسی باعث میشود که بیمار در طول درمان هیچگونه دردی احساس نکند. در برخی موارد، اگر درمان پیچیدهتر باشد، ممکن است دندانپزشک از بیهوشی عمومی استفاده کند.
3. برداشتن پوسیدگی
پس از بیحس شدن ناحیه مورد نظر، دندانپزشک با استفاده از متههای مخصوص، قسمتهای پوسیده و آسیبدیده دندان را از بین میبرد. باید تمام بافتهای پوسیده و آسیبدیده از دندان برداشته شوند تا سطحی تمیز و سالم برای جاگذاری مواد ترمیمی باقی بماند.
4. تمیز کردن دندان
پس از برداشتن پوسیدگی، دندانپزشک سطح دندان را بهطور کامل تمیز میکند. این فرایند شامل از بین بردن هرگونه باقیمانده مواد پوسیده، باکتریها و ذرات ریز دندان است.
5. انتخاب مواد پرکننده
انتخاب ماده مناسب برای پر کردن دندان مرحلهای بسیار مهم است که به عوامل مختلفی، از جمله میزان آسیب دندان، محل دندان، نیازهای زیبایی بیمار و بودجه موجود بستگی دارد.
6. استفاده از مواد پرکننده
در این مرحله، دندانپزشک ماده پرکننده را به دندان اعمال میکند. برای استفاده از رزین کامپوزیت، دندانپزشک مواد را بهصورت لایهلایه در درون حفره دندان قرار میدهد. برای ایجاد ساختاری مستحکم و مقاوم، هر لایه با نور مخصوص سخت میشود.
اگر از آمالگام استفاده شود، این ماده مخلوط شده، درون دندان فشرده میگردد تا حفره را بهطور کامل پر کند. در روش ترمیم با طلا یا پرسلن، مواد ترمیمی بهصورت سفارشی در لابراتوار دندانپزشکی ساخته میشوند.
7. شکل دادن و صیقل دادن
پس از قرار دادن ماده پرکننده در دندان، دندانپزشک باید آن را بهطور دقیق شکل دهد تا با خطوط طبیعی دندان تطابق داشته باشد.
چه زمانی دندان نیاز به پر کردن دارد؟
پر کردن دندان یکی از رایجترین و موثرترین روشهای درمانی در دندانپزشکی است که بهمنظور ترمیم و بازسازی دندانهای آسیبدیده مورد استفاده قرار میگیرد. اما سؤال اساسی اینجاست که دقیقاً چه زمانی دندان به پر کردن نیاز پیدا میکند؟
پوسیدگی دندان
این فرایند مخرب، با فعالیت باکتریها بر روی قندها و نشاستههای باقیمانده در دهان آغاز شده و با تولید اسید، بهتدریج مینای دندان را تخریب میکند. پر کردن نهتنها از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری کرده، بلکه از رسیدن آسیب به عصب دندان و نیاز به درمانهای پیچیدهتر مانند عصبکشی نیز پیشگیری میکند.
ترمیم شکستگی دندان
شکستگی یا ترک خوردن دندان، چه بهدلیل ضربه، فشار زیاد یا حتی پوسیدگیهای پیشرفته، میتواند عملکرد و زیبایی دندان را تحتتأثیر قرار دهد. در این موارد، پر کردن میتواند به بازسازی شکل، اندازه و عملکرد دندان کمک کند.
حفرههای کوچک
گاهی اوقات، پوسیدگی دندان در مراحل اولیه و بهصورت حفرههای کوچک نمایان میشود. در این حالت، اگرچه ممکن است بیمار هیچ علامتی نداشته باشد، اما دندانپزشک با معاینه دقیق و استفاده از روشهای تشخیصی مانند عکس رادیوگرافی، میتواند این حفرهها را تشخیص دهد. پر کردن دندان در این مرحله، یک اقدام پیشگیرانه بسیار مؤثر است.
آسیبدیدگی ناشی از سایش
سایش شدید دندانها میتواند منجر به از بین رفتن مینای دندان، حساسیت دندان و حتی تغییر در شکل و اندازه دندانها شود. در این موارد، پر کردن میتواند به بازسازی قسمتهای ساییده شده و محافظت از دندان در برابر آسیبهای بیشتر کمک کند.
برای پر کردن دندان از چه موادی استفاده می شود؟
مواد پرکننده دندان باید ویژگیهای خاصی داشته باشند تا پر کردن دندان آسیبدیده به بهترین شکل انجام شود. اولین ویژگی مهم استحکام و دوام است که ماده باید در برابر فشارهای جویدن مقاوم باشد و در طول زمان دچار شکستگی یا تغییر شکل نگردد.
همچنین، زیستسازگاری ماده با بافتهای دهان ضروری است تا واکنشهای آلرژیک یا التهابی ایجاد نشود. برای دندانهای جلویی، تطابق رنگ ماده پرکننده با دندانهای مجاور از اهمیت ویژهای برخوردار است.
انواع مواد پر کردن دندان
انتخاب ماده مناسب برای پر کردن دندان، بسته به شرایط دندان، محل قرارگیری آن در دهان، بودجه بیمار و نظر دندانپزشک متفاوت است.
آمالگام
آمالگام، این ماده از ترکیب فلزاتی مانند نقره، قلع، مس و جیوه تشکیل میشود. آمالگام بهدلیل استحکام و دوام بالا، بهویژه برای پر کردن دندانهای آسیاب بزرگ و کوچک که تحت فشار زیادی هنگام جویدن قرار دارند، بسیار مناسب است.
از مزایای دیگر آمالگام میتوان به قیمت مناسب آن اشاره کرد. بااینحال، آمالگام به رنگ نقرهای تیره است و از نظر زیبایی، گزینه ایدهآلی برای دندانهای جلویی محسوب نمیشود.
همچنین، برخی نگرانیها در مورد وجود جیوه در آمالگام مطرح شده، اما تحقیقات علمی نشان داده که میزان جیوه آزاد شده از آمالگام بسیار ناچیز و بیخطر است. بااینوجود، استفاده از آن در برخی موارد خاص (مانند زنان باردار) با احتیاط بیشتری صورت میگیرد.
کامپوزیت
کامپوزیت، مادهای همرنگ دندان است که از ترکیب رزین و ذرات شیشه یا سرامیک ساخته میشود. پر کردن دندان با کامپوزیت، بهخاطر ظاهر طبیعی و همرنگ بودن با دندانهای اطراف، بهویژه برای دندانهای جلویی که در معرض دید هستند، بسیار محبوب است.
علاوهبر زیبایی، کامپوزیت قابلیت چسبندگی به ساختار دندان را دارد که باعث تقویت دندان و کاهش احتمال پوسیدگی ثانویه میشود. بااینحال، کامپوزیت دندان نسبت به آمالگام، دوام کمتری دارد و ممکن است نیاز به ترمیم مجدد داشته باشد. همچنین، هزینه پر کردن دندان با کامپوزیت بیشتر از آمالگام است.
سرامیک (پرسلن)
سرامیک یا پرسلن، مادهای بسیار بادوام، مقاوم در برابر لکه و شبیه به مینای طبیعی دندان است. پر کردن دندان با سرامیک، بهدلیل زیبایی و مقاومت بالا، گزینه بسیار مناسبی برای ترمیم دندانهای آسیبدیده میباشد.
سرامیک در لابراتوار دندانپزشکی ساخته و سپس به دندان چسبانده میشود. این روش، هزینه بیشتری نسبت به آمالگام و کامپوزیت دارد، اما بهدلیل دوام و زیبایی بیشتر، میتواند گزینه مناسبی برای افرادی باشد که بهدنبال ترمیم دائمی و با کیفیت هستند.
طلا
طلا، یکی از قدیمیترین و بادوامترین مواد برای پر کردن دندان است. پرکردگیهای طلا بهخاطر مقاومت فوقالعاده در برابر خوردگی و سایش، عمر طولانی و دوام بالایی دارند و میتوانند سالها بدون مشکل باقی بمانند. بااینحال، به دلیل هزینه بسیار بالا و ظاهر غیرطبیعی (رنگ طلایی)، این روش امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
گلاس آینومر
گلاس آینومر، مادهای است که از ترکیب پودر شیشه و اسید پلیاکریلیک ساخته میشود. این ماده قابلیت آزادسازی فلوراید را دارد که به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک میکند. گلاس آینومر برای پر کردن دندانهای شیری، ترمیمهای موقت و پر کردن نواحی نزدیک به لثه استفاده میشود. این ماده نسبت به کامپوزیت، دوام کمتری دارد.
مزایا و معایب پر کردن دندان
پر کردن دندان، مانند هر روش درمانی دیگری، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
مزایا
- جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی: اگر پوسیدگی درمان نشود، به عمق دندان نفوذ کرده و باعث درد، عفونت و در نهایت از دست دادن دندان میشود. پر کردن دندان در مراحل اولیه پوسیدگی، از بروز این مشکلات جلوگیری میکند.
- بازگرداندن عملکرد دندان: دندانی که دچار پوسیدگی یا شکستگی شده، در جویدن غذا مشکل ایجاد میکند. پر کردن دندان این مشکل را برطرف کرده و به فرد امکان جویدن راحتتر را میدهد.
- حفظ ساختار دندان: با پر کردن دندان، ساختار باقیمانده دندان حفظ و از کشیدن دندان جلوگیری میشود.
- بهبود زیبایی: پر کردن دندان با مواد همرنگ دندان (مانند کامپوزیت) میتواند ظاهر دندان را بهبود بخشیده و لبخندی زیباتر را به ارمغان آورد.
- جلوگیری از حساسیت دندان: پوسیدگی دندان باعث حساسیت دندان به سرما و گرما میشود. پر کردن دندان این حساسیت را کاهش میدهد یا بهطور کامل از بین میبرد.
معایب
- حساسیت پس از پر کردن: پس از پر کردن، ممکن است دندان مدت کوتاهی به سرما و گرما حساس باشد. این حساسیت طی چند روز برطرف میشود.
- احتمال شکستگی یا ترک خوردگی: در برخی موارد، بهخصوص در پرکردگیهای گسترده، احتمال شکستگی یا ترک خوردگی ماده پرکننده وجود دارد.
- پوسیدگی ثانویه: درصورتیکه پر کردن دندان بهدرستی انجام نشود یا بهداشت دهان و دندان بهخوبی رعایت نگردد، احتمال پوسیدگی در اطراف پرکردگی وجود دارد.
- تغییر رنگ: برخی از مواد پرکننده، مانند آمالگام، با گذشت زمان تغییر رنگ میدهند و ظاهر ناخوشایندی ایجاد میکنند.
- نیاز به تعویض: پر کردن دندان دائمی نیست و پس از چند سال نیاز به تعویض خواهد داشت.
زمان پر کردن یک دندان چقدر است؟
بهطور کلی میتوان گفت فرایند پر کردن دندان بین 15 دقیقه تا یک ساعت طول میکشد. هرچه پوسیدگی بیشتر و عمیقتر باشد، زمان بیشتری برای برداشتن آن و آمادهسازی حفره دندان لازم است. همچنین پر کردن دندانهای جلویی سریعتر از دندانهای عقبی انجام میشود.
نوع ماده پرکننده نیز عامل دیگری است که در زمان پر کردن دندان تأثیر دارد. پر کردن با آمالگام معمولاً سریعترین روش است، درحالیکه پر کردن با کامپوزیت بهدلیل نیاز به لایهگذاری و تاباندن نور مخصوص، زمان بیشتری میبرد.
مراقبتهای بعد از پر كردن دندان در خانه
پس از پر کردن دندان، مراقبتهای خانگی برای حفظ سلامت دندان و جلوگیری از مشکلات بعدی ضروری است.
- اجتناب از غذاهای سفت و چسبنده: تا چند ساعت از خوردن غذاهای سفت یا چسبنده پرهیز کنید تا ماده پرکننده بهدرستی ثابت شود.
- رعایت بهداشت دهان: مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بهطور روزانه به جلوگیری از پوسیدگی مجدد و حفظ سلامت دندانها کمک میکند.
- معاینههای دورهای: برای بررسی وضعیت مواد پرکننده و اطمینان از سلامت دندانها، لازم است که بهطور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
- پرهیز از دندانقروچه: اگر عادت به دندانقروچه دارید، استفاده از محافظ دندان توصیه میشود تا پر کردگیها و دندانها آسیب نبینند.
تفاوت ترمیم با پر کردن دندان در چیست؟
در دندانپزشکی، پر کردن دندان و ترمیم دندان دو اصطلاح متفاوت هستند. پر کردن به روشی گفته میشود که برای رفع پوسیدگی دندان کاربرد دارد. در این روش، دندانپزشک قسمت پوسیده دندان را برداشته و آن را با مواد مختلفی مانند آمالگام یا کامپوزیت پر میکند.
این روش برای آسیبهای جزئی تا متوسط استفاده میشود. از سوی دیگر، ترمیم دندان یک اصطلاح کلی است که شامل روشهایی برای بازسازی دندانهای آسیبدیده، مانند اینله، انله، روکش یا ایمپلنت میشود.
در واقع، پر کردن دندان یکی از انواع ترمیم دندان است که برای آسیبهای کمتر استفاده میشود، درحالیکه ترمیمهای دیگر برای آسیبهای شدیدتر مورد استفاده قرار میگیرند.
پر کردن دندان در کلینیک دکتر نازنین نوربخش
در کلینیک دندانپزشکی دکتر نازنین نوربخش، خدمات پر کردن دندان با استفاده از تجهیزات پیشرفته و مواد باکیفیت انجام میشود. این کلینیک با بهرهگیری از استانداردهای جهانی در انتخاب مواد پرکننده، اطمینان حاصل میکند که هر بیمار بهترین درمان ممکن را دریافت کند.
دکتر نازنین نوربخش و تیم حرفهای ایشان، ابتدا با انجام مشاورههای تخصصی، تمامی گزینههای درمانی را به بیمار توضیح داده و بهترین راهکار را برای هر شرایط خاص پیشنهاد میدهند. همچنین، محیط کلینیک بهگونهای طراحی شده که بیماران در فضایی آرام و بهداشتی احساس راحتی و اطمینان کامل داشته باشند.
سؤالات متداول
آیا پر کردن دندان دردناک است؟
دندانپزشک پیش از شروع کار از بیحسی موضعی استفاده میکند تا ناحیه مورد نظر کاملاً بیحس شود و بیمار هیچ گونه دردی احساس نکند.
دوام پر کردن دندان چقدر است؟
ماندگاری مواد پرکننده به نوع ماده استفاده شده بستگی دارد.
- آمالگام: حدود ۱۰ تا ۱۵ سال.
- کامپوزیت: حدود ۵ تا ۱۰ سال، البته قابل توجه است که در تکنولوژی های جدید کامپوزیت، مقاوت و طول آن عمر آنها بسیار بیشتر شده و کاملاً قابل رقابت با آمالگام هستند.
- سرامیک: ۱۵ سال یا بیشتر.
پر کردن دندان درمانی دائمی است؟
هیچ پرکردگی دندانی برای همیشه دوام نمیآورد. مواد پرکننده با گذشت زمان و تحتتأثیر عواملی مانند فشار جویدن، سایش و تغییرات دمایی، دچار فرسودگی، ترک خوردگی یا پوسیدگی ثانویه میشوند و نیاز به تعویض خواهند داشت.
آیا پر کردن دندان، زیبایی لبخند را تحتتأثیر قرار میدهد؟
خیر، امروزه با استفاده از مواد همرنگ دندان مانند کامپوزیت و سرامیک، میتوان پرکردگیهایی بسیار طبیعی و هماهنگ با رنگ دندانهای مجاور ایجاد کرد.
آیا دندانهای جلویی را میتوان پر کرد؟
بله، برای این منظور، از مواد همرنگ دندان مانند کامپوزیت استفاده میشود که ظاهری طبیعی و زیبا به دندان میبخشند.
