دندانهای عقل در صورت عدم مراقبت مناسب بهسرعت دچار پوسیدگی و آسیب میشوند. خرابی دندان عقل میتواند چالشهای زیادی برای افراد بهدنبال داشته باشد که در اکثر موارد منجر به کشیدن دندان عقل میشود.
اما سؤال رایج در این مواقع این است که عوارض نکشیدن دندان عقل چیست؟ آیا حتماً باید دندان عقل پوسیده را بکشیم؟ در این مقاله به تمام سؤالات پاسخ خواهیم داد.
نحوه انجام جراحی دندان عقل چگونه است؟
عوارض نکشیدن دندان عقل میتواند طیف وسیعی از مشکلات دهان و دندان، از جمله بهم ریختگی دندانها، عفونتهای لثه، تشکیل کیست، تومور، پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه را بههمراه داشته باشد. قبل از پرداختن به عوارض نکشیدن دندان عقل، مهم است که بدانیم جراحی یا کشیدن دندان عقل چگونه انجام میشود.
1. مشاوره و ارزیابی
در این مرحله، دندانپزشک ابتدا معاینه کاملی از دهان و دندانها انجام میدهد و در مورد سابقه پزشکیتان سؤالاتی میپرسد. سپس، برای بررسی دقیقتر وضعیت دندانهای عقل، خواسته میشود که عکس رادیوگرافی (مانند پانورامیک یا CBCT) تهیه کنید.
این تصاویر به دندانپزشک کمک میکنند تا موقعیت دقیق دندانهای عقل، زاویه رویش، نزدیکی به عصبها و سایر ساختارهای آناتومیکی را بررسی و طرح درمان مناسب را تعیین کند. در این جلسه، دندانپزشک همچنین در مورد عوارض نکشیدن دندان عقل و مزایا و معایب جراحی با شما صحبت خواهد کرد و به سوالاتتان پاسخ خواهد داد.
2. بیحسی
برای راحتی شما در طول جراحی، از روشهای بیحسی و آرامسازی استفاده میشود. شایعترین روش، بیحسی موضعی است که با تزریق داروی بیحسی به ناحیه مورد نظر، آن قسمت را کاملاً بیحس میکند. در مواردی که بیمار اضطراب زیادی دارد یا جراحی پیچیدهتر است، از روشهای آرامبخشی مانند داخل وریدی (IV sedation) یا بیهوشی عمومی استفاده میشود.
3. فرایند جراحی
پس از بیحسی، دندانپزشک جراحی را آغاز میکند. ابتدا، برشی در لثه ایجاد کرده تا به دندان عقل و استخوان اطراف آن دسترسی پیدا کند. اگر دندان عقل نهفته باشد، بخشی از استخوان برداشته میشود.
در برخی موارد، برای سهولت در خارج کردن دندان، بهخصوص دندانهای نهفته، دندان به قطعات کوچکتر تقسیم میگردد. سپس، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، دندان را به آرامی از جای خود خارج میکند. پس از خارج کردن دندان، محل جراحی به دقت تمیز میشود تا از عفونت جلوگیری گردد.
4. بخیهزدن (در صورت لزوم)
در برخی موارد، برای بستن محل برش و کمک به بهبود سریعتر، از بخیههای قابل جذب یا غیرقابل جذب استفاده میشود.
مشکلات متداول ناشی از عدم کشیدن دندان عقل
عوارض نکشیدن دندان عقل میتواند در بسیاری از موارد مشکلات جدی برای سلامت دهان و دندان ایجاد کند.
- درد و ناراحتی مداوم
یکی از اولین و رایجترین عوارض نکشیدن دندان عقل، درد و ناراحتی در ناحیه فک و دهان است. دندانهای عقل نهفته یا نیمهنهفته میتوانند باعث فشار بر دندانهای مجاور شوند و این فشار منجر به سردرد، درد در مفاصل فک و حتی احساس ناراحتی در نواحی گردن و شانه گردد. این درد به مرور زمان شدیدتر شده و کیفیت زندگی فرد را مختل میکند.
- آسیب به دندانهای مجاور
دندانهای عقل نهفته، فشار زیادی به دندانهای مجاور وارد میکنند. این فشار موجب ساییدگی یا پوسیدگی دندانهای دیگر خواهد شد.
در برخی موارد، این آسیب به حدی جدی است که نیاز به درمانهای پیچیدهتر مانند عصبکشی یا حتی کشیدن دندانهای مجاور به وجود میآید. عوارض نکشیدن دندان عقل در این زمینه میتواند منجر به از دست دادن دندانهای سالم و افزایش هزینههای درمانی شود.
- عفونت و التهاب
یکی از شایعترین عوارض نکشیدن دندان عقل، عفونت در ناحیه اطراف این دندانها است. دندانهای عقل نیمهنهفته محیطی مناسب برای تجمع باکتریها ایجاد میکنند که میتواند موجب عفونتهایی مانند پریکورونیت شود. در موارد پیشرفتهتر، عفونت به سایر نواحی دهان یا حتی بدن گسترش مییابد و مشکلات جدیتری ایجاد میکند.
- اختلال در ظاهر لبخند
جابهجایی دندانها و ایجاد تراکم، باعث نامرتبی دندانها و تغییر در ظاهر لبخند میشود. برای افرادی که قبلا تحت درمان ارتودنسی قرار گرفتهاند، رشد نادرست دندان عقل میتواند تمام تلاشهای گذشته را بیاثر کند.
- مشکلات در جویدن و بلعیدن
دندانهای عقل نهفته یا نیمهنهفته میتوانند باعث التهاب و درد در ناحیه فک شوند. این امر جویدن و بلعیدن را دشوار میکند. گاهی اوقات، این درد به حدی شدید است که فرد از مصرف برخی غذاها خودداری میکند که بر سلامت عمومی بدن تأثیر میگذارد.
- تشکیل کیست و آسیب به استخوان فک
یکی از خطرناکترین عوارض نکشیدن دندان عقل، تشکیل کیست یا تومور در اطراف دندان نهفته است. این کیستها میتوانند بهتدریج باعث تخریب استخوان فک و بافتهای اطراف شوند. در موارد نادر، این کیستها به تومورهای جدیتر تبدیل میشوند که نیاز به جراحیهای پیچیدهتر دارند.
- مشکلات سینوسی
رشد نامناسب دندانهای عقل در فک بالا بر سینوسها فشار وارد کرده و مشکلاتی مانند درد، احتقان، یا حتی عفونت سینوسی ایجاد میکند. این مشکلات نهتنها دهان و دندان، بلکه سیستم تنفسی را نیز تحتتاثیر قرار داده و کیفیت زندگی فرد را کاهش میدهد.
مهمترین دلایل عوارض نکشیدن دندان عقل نیمه نهفته چیست؟
دندان عقل نیمهنهفته، بهخاطر ایجاد شرایط خاص، میتواند منجر به بروز مشکلات و عوارض نکشیدن دندان عقل متعددی شود.
- تجمع بیشتر باکتریها
دندانهای نیمهنهفته، فضاهای کوچکی (پاکت) بین دندان و لثه ایجاد میکنند که محل مناسبی برای تجمع ذرات غذا و باکتریهاست. این فضاها بهسختی تمیز میشوند. بههمین دلیل، باکتریها در آنجا تکثیر شده و عفونت میکنند.
- دشواری در تمیز کردن
موقعیت دندان عقل نیمهنهفته در انتهای دهان و پوشیده بودن بخشی از آن توسط لثه، تمیز کردن آن را بسیار دشوار میکند. مسواک و نخ دندان بهراحتی نمیتوانند به تمام سطوح دندان دسترسی پیدا کنند. ازاینرو، پلاک و جرم دندانی در این ناحیه تجمع پیدا میکند. این موضوع، احتمال پوسیدگی دندان عقل و دندانهای مجاور را افزایش میدهد.
- التهاب مداوم لثه
بافت نرم اطراف دندان عقل نیمهنهفته، بهدلیل قرار گرفتن در معرض مداوم باکتریها و ذرات غذا، مستعد تحریک و التهاب است. این التهاب مزمن شده و باعث درد، تورم، قرمزی و خونریزی لثه میشود. در برخی موارد، این التهاب به بافتهای عمقیتر لثه و حتی استخوان فک گسترش یافته و مشکلات جدیتری را ایجاد میکند.
- فشار بر دندانهای مجاور
دندان عقل نیمهنهفته به دندانهای مجاور فشار وارد کرده و باعث جابهجایی، چرخش و یا آسیب به ریشه آنها میشود. این فشار درد، نامرتبی دندانها و مشکل در جویدن را بهدنبال خواهد داشت.
- تشکیل کیست و تومور
در موارد نادر، دندان عقل نهفته یا نیمهنهفته باعث تشکیل کیست یا تومور در اطراف خود میشود. این کیستها و تومورها به استخوان فک و بافتهای اطراف آسیب میرسانند و نیازمند جراحیهای پیچیدهتری خواهند بود. از این رو هزینه کشیدن دندان عقل و درمانهای مرتبط با آن افزایش خواهد یافت.
چه علائمی نشان میدهد که باید دندان عقل را بکشیم؟
تشخیص زودهنگام علائم میتواند از بروز عوارض نکشیدن دندان عقل و عواقب جدیتر جلوگیری کند.
- درد مداوم: یکی از شایعترین نشانههای مشکلات دندان عقل، درد در انتهای دهان و ناحیه فک است. این درد میتواند بهصورت مبهم یا تیز، مداوم یا متناوب باشد. درد ممکن است فقط در یک طرف فک یا در هر دو طرف احساس شود.
- تورم و قرمزی لثه: التهاب و تورم لثه، بهویژه در ناحیه دندانهای نیمهنهفته، یکی دیگر از علائم شایع مشکلات دندان عقل است.
- مشکل در باز کردن دهان: اگر بهسختی دهان خود را باز میکنید یا هنگام باز کردن دهان احساس درد دارید، حتماً باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
- عفونتهای مکرر: اگر بهطور مکرر دچار عفونت لثه در ناحیه دندان عقل میشوید، این موضوع نشان میدهد که دندان عقل شما به احتمال زیاد مشکلساز است و باید کشیده شود.
- شلوغی و بههمریختگی دندانها: اگر متوجه جابهجایی دندانها یا ایجاد فاصله جدید بین آنها شدهاید، ممکن است دندان عقل درحالرشد، به دندانهای دیگر فشار وارد میکند.
- بوی بد دهان: در برخی موارد، تجمع باکتریها در اطراف دندان عقل نیمهنهفته میتواند باعث بوی بد دهان شود. این بو حتی با رعایت بهداشت دهان و دندان نیز از بین نمیرود.
- طعم بد در دهان: گاهی اوقات، عفونت در اطراف دندان عقل باعث ایجاد طعم بد در دهان میشود. این طعم معمولاً تلخ یا ناخوشایند است و میتواند نشانهای از وجود چرک یا عفونت باشد.
راههای پیشگیری از عوارض نکشیدن دندان عقل
در حالی که همه دندانهای عقل نیازی به کشیدن ندارند، با رعایت نکاتی ساده میتوان از بروز بسیاری از عوارض نکشیدن دندان عقل پیشگیری کرد. جلوگیری از بروز عوارض نکشیدن دندان عقل بسیار آسانتر و کمهزینهتر از درمان آنها پس از وقوع است.
معاینات منظم دندانپزشکی
مراجعه منظم به دندانپزشک، یکی از مهمترین راههای پیشگیری از عوارض نکشیدن دندان عقل است. در این معاینات، دندانپزشک با بررسی وضعیت دندانهای عقل و انجام رادیوگرافی (در صورت لزوم)، میتواند رشد و موقعیت آنها را به دقت بررسی و در صورت وجود هرگونه مشکل احتمالی، به موقع اقدام کند.
رعایت بهداشت دهان و دندان
رعایت بهداشت دهان و دندان، شامل مسواک زدن صحیح، استفاده از نخ دندان و دهانشویه، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض نکشیدن دندان عقل دارد. تمیز کردن منظم دندانها، بهویژه دندانهای عقبی، از تجمع باکتریها و ذرات غذا در اطراف آنها جلوگیری میکند و خطر عفونت و پوسیدگی را کاهش میدهد.
مداخله زودهنگام
درصورتیکه دندانپزشک تشخیص دهد که دندان عقل شما مشکلساز خواهد شد، توصیه میکند که آن را قبل از بروز هرگونه عارضه بکشید. کشیدن دندان عقل در سنین پایینتر، آسانتر است و عوارض کمتری دارد.
استفاده از آنتیبیوتیک در صورت عفونت
درصورتیکه در ناحیه دندان عقل عفونت ایجاد شود، دندانپزشک آنتیبیوتیک تجویز میکند. آنتیبیوتیکها به کنترل عفونت کمک کرده و میتوانند بهطور موقت علائم را کاهش دهند. با اینحال، آنتیبیوتیکها درمان قطعی برای مشکلات دندان عقل نیستند.
سخن پایانی
دندانهای عقل در صورت عدم مدیریت صحیح، میتوانند چالشهای قابلتوجهی برای سلامت دهان ایجاد کنند. از فشردگی و پوسیدگی گرفته تا عفونتها و نگرانیهای زیبایی، عوارض نکشیدن دندان عقل فراتر از ناراحتی جسمی رفته و بر اعتمادبهنفس و سلامت کلی فرد تأثیر میگذارند.
جراحی دندان عقل در صورت لزوم، یک راهحل معمول و مؤثر است، بهویژه هنگامی که تحتنظر متخصص انجام شود. نکتهی اصلی در حفظ سلامت دهان، مراقبت پیشگیرانه مانند معاینات منظم دندانپزشکی، بهداشت مناسب و رسیدگی زودهنگام به مشکلات برای جلوگیری از عواقب طولانیمدت، است.
سؤالات متداول
آیا همه دندانهای عقل باید کشیده شوند؟
خیر، دندانهایی که کاملاً سالم، رویش کرده و بهدرستی در جای خود قرار گرفتهاند، نیازی به کشیدن ندارند.
آیا کشیدن دندان عقل دردناک است؟
این عمل بهدلیل استفاده از بیحسی بدون درد است. ناراحتی خفیف در طول دوره نقاهت را میتوان با مسکنها کنترل کرد.
دوره نقاهت بعد از کشیدن دندان عقل چقدر طول میکشد؟
اکثر بیماران طی ۳ تا ۷ روز بهبود مییابند. تورم و ناراحتی جزئی تا دو هفته برای درمانهای پیچیدهتر ادامه خواهند داشت.
آیا دندان عقل میتواند باعث بوی بد دهان شود؟
بله، عفونت یا گیر کردن غذا در اطراف دندانهای عقل نهفته یا نیمهنهفته میتواند منجر به بوی بد دهان شود.
آیا دندان عقل میتواند بر روی همترازی فک تأثیر بگذارد؟
بله، دندانهای عقل نهفته یا متراکم میتوانند به فک و دندانهای مجاور فشار وارد کنند و بهطور بالقوه منجر به ناهماهنگی شوند.
اگر درد دندان عقل را نادیده بگیرم چه اتفاقی میافتد؟
نادیده گرفتن درد دندان عقل میتواند منجر به عوارض جدی از جمله عفونتها، آبسهها و آسیب به دندانهای مجاور شود.
