روش كشيدن ریشه دندان | میزان درد و عوارض آن

بهداشت دهان و دندان بخش مهمی از سلامت عمومی انسان است و هرگونه اختلال در این ناحیه می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. یکی از چالش‌های رایج در حوزه دندانپزشکی، باقی ماندن ریشه دندان در لثه پس از شکستن یا پوسیدگی شدید است.

در این شرایط، کشیدن ریشه دندان به‌عنوان یک راه‌حل مؤثر مطرح می‌شود. این فرایند که در تخصص دندانپزشک یا جراح دهان و فک قرار دارد، می‌تواند از بروز عفونت، درد و عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

روش‌های کشیدن ریشه دندان

کشیدن ریشه دندان یکی از فرایندهای تخصصی در دندانپزشکی است که بسته به شرایط ریشه، سلامت بافت‌های اطراف، موقعیت آن در لثه و استخوان فک با روش‌های مختلفی انجام می‌شود.

خارج کردن ریشه دندان ساده

کشیدن ریشه دندان به شیوه معمول، روشی است که برای ریشه‌هایی به‌کار می‌رود که در خط لثه قابل‌مشاهده و به‌راحتی در دسترس هستند. این روش، زمانی انتخاب می‌شود که ریشه دندان سالم باقی مانده و مشکل خاصی برای دسترسی به آن وجود ندارد.

با تزریق بی‌حسی موضعی، دندانپزشک اطمینان حاصل می‌کند که بیمار در طول فرایند خارج کردن ریشه دندان، دردی احساس نخواهد کرد. سپس با استفاده از ابزارهایی مانند فورسپس و الواتور، ریشه دندان را به‌آرامی از حفره خود خارج می‌کند.

از مزایای کشیدن ریشه دندان به این روش می‌توان به‌سادگی و سرعت بالای آن اشاره کرد. این روش اغلب در یک جلسه کوتاه و بدون نیاز به تجهیزات پیچیده انجام می‌شود.

همچنین به‌دلیل استفاده از بی‌حسی موضعی، بیمار می‌تواند بلافاصله پس از جراحی به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. بااین‌حال، کشیدن ساده ریشه دندان محدودیت‌هایی نیز دارد و برای مواردی که ریشه به‌شدت آسیب دیده یا در زیر لثه پنهان است، مناسب نیست.

جراحی ریشه دندان

درمان ریشه دندان با جراحی، زمانی انجام می‌شود که ریشه به دلایل مختلف مانند شکستگی، نهفتگی، یا قرارگیری در عمق لثه و استخوان فک، به‌راحتی قابل‌دسترسی نباشد.

در این روش، دندانپزشک ابتدا ناحیه را با بی‌حسی موضعی یا آرام‌بخش‌های قوی بی‌حس می‌کند. در ادامه، با یک برش ظریف در لثه، به ریشه دندان راه می‌یابد.

گاهی اوقات، برای سهولت در خارج کردن ریشه دندان، بخشی از استخوان اطراف آن هم برداشته می‌شود. اگر ریشه بزرگ یا به‌شدت در استخوان فک فرورفته باشد، دندانپزشک آن را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کرده و هر کدام را جداگانه خارج می‌کند.

این روش، بهترین انتخاب برای ریشه‌های پیچیده و غیرقابل‌دسترسی است. بااین‌حال، به‌دلیل تهاجمی‌تر بودن عمل، زمان بهبودی طولانی‌تر و نیاز به مراقبت‌های بیشتری دارد.

کشیدن ریشه دندان با کمک اولتراسونیک یا لیزر

یکی از روش‌های پیشرفته و نوین در دندانپزشکی، کشیدن ریشه دندان با استفاده از فناوری اولتراسونیک یا لیزر است. این روش برای افرادی که می‌خواهند عملشان بادقت بالا و کمترین آسیب انجام شود، بسیار مناسب خواهد بود.

در این روش، پس از بی‌حس کردن ناحیه موردنظر، از ابزارهای اولتراسونیک با فرکانس بالا یا لیزرهای دندانپزشکی استفاده می‌شود تا ریشه دندان به‌آرامی به قطعات کوچک‌تر تقسیم شود.

این روش کشیدن ریشه دندان با کاهش تروما به بافت‌های اطراف و کنترل خونریزی، بهبودی سریع‌تری را به‌دنبال دارد. به‌خاطر دقت بالای ابزارهای لیزری و اولتراسونیک، احتمال بروز عفونت و التهاب پس از جراحی نیز کمتر است.

همچنین، بیماران پس از درمان، دوره نقاهت کوتاه‌تری را تجربه می‌کنند و در کمترین زمان ممکن به فعالیت‌های عادی خود بازمی‌گردند. هزینه درمان ریشه دندان با اولتراسونیک یا لیزر، بیشتر از روش‌های سنتی است و تمام کلینیک‌ها به تجهیزات پیشرفته مورد نیاز برای انجام آن دسترسی ندارند.

میزان درد بعد از کشیدن ریشه دندان

در ادامه میزان درد را به صورت تخصصی توضیح خواهیم داد:

• میزان درد در حین خارج کردن ریشه دندان

در طی فرایند کشیدن ریشه دندان، درد به‌طور کامل توسط بی‌حسی موضعی کنترل می‌شود. دندانپزشک با تزریق ماده بی‌حسی، ناحیه اطراف ریشه را بی‌حس کرده و اطمینان می‌دهد که بیمار هیچ‌گونه دردی را احساس نخواهد کرد.

بااین‌حال، ممکن است بیمار در طول جراحی احساس فشار یا حرکت ابزارهای دندانپزشکی را تجربه کند، اما این احساس به‌هیچ‌عنوان با درد همراه نخواهد بود.

در موارد پیچیده‌تر، مانند جراحی ریشه دندان، از روش‌های آرام‌بخشی و حتی بیهوشی عمومی استفاده می‌شود. این تکنیک‌ها برای بیمارانی که اضطراب بالایی داشته یا جراحی پیچیده‌تری پیش‌رو دارند، بسیار مفید است و تجربه‌ای بدون درد را تضمین می‌کند.

• میزان درد پس از کشیدن ریشه دندان

پس از اتمام بی‌حسی و بازگشت حس به ناحیه جراحی، درد خفیف تا متوسط در ناحیه تحت درمان تجربه می‌شود. شدت این درد به عواملی مانند نوع کشیدن ریشه دندان، وضعیت فیزیکی بیمار و میزان التهاب قبل از جراحی بستگی دارد.

در روش‌های ساده‌تر، درد معمولاً ملایم بوده و طی چند روز کاهش می‌یابد، اما در روش‌های پیچیده‌تر که نیاز به جراحی و برش لثه دارند، درد می‌تواند شدیدتر باشد و برای چند روز ادامه یابد. این احساس درد در 24 تا 48 ساعت اول به اوج می‌رسد و پس از آن به‌تدریج کاهش می‌یابد.

آیا ریشه باقی مانده در لثه را می‌توان کشید؟

کشیدن ریشه دندان که پس از شکستگی یا استخراج ناقص دندان در لثه باقی‌مانده، از اهمیت بالایی برخوردار است. این ریشه‌های نهفته، اگر خارج نشوند، می‌توانند عوارض جدی به‌دنبال داشته باشند.

به‌مرورزمان ریشه‌های باقی‌مانده باعث عفونت در بافت‌های اطراف شده و منجر به تشکیل آبسه‌های دندانی می‌شوند. آبسه‌های دندانی نه‌تنها دردناک هستند، بلکه می‌توانند به بافت‌های عمقی‌تر، استخوان فک و حتی سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند.

علاوه‌بر این، ریشه‌های باقی‌مانده به دندان‌های مجاور فشار وارد کرده و موجب حرکت، جابه‌جایی یا حتی تحلیل استخوان اطراف دندان‌های سالم می‌شوند.

آیا کشیدن ریشه باقی مانده دندان در لثه ضروری است؟

کشیدن ریشه دندان باقی‌مانده در لثه اقدامی ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان است.

• خطر عفونت: ریشه‌های باقی‌مانده می‌توانند باعث عفونت مزمن و تشکیل آبسه شوند. این عفونت در صورت عدم کنترل، به بافت‌های عمقی مانند استخوان فک گسترش‌یافته و درمان را پیچیده‌تر می‌کند.
• آسیب به استخوان فک: باقی‌ماندن ریشه می‌تواند به تخریب استخوان اطراف منجر شود و انجام درمان‌های ترمیمی مانند کاشت ایمپلنت را دشوار کند.
• درد و ناراحتی: ریشه‌های باقی‌مانده در لثه می‌توانند باعث درد، حساسیت و تحریک لثه شوند.
• آمادگی برای کاشت ایمپلنت: برای اینکه ایمپلنت دندان با موفقیت انجام شود، باید ریشه‌های باقی‌مانده دندان را برداشت. این ریشه‌ها ایمپلنت را سست می‌کنند و احتمال عفونت را افزایش می‌دهند.

استثنا: در برخی موارد خاص، اگر ریشه دندان مشکلی ایجاد نکند و در استخوان محصور باشد، نیازی به کشیدن آن نخواهد بود. این وضعیت می‌بایست به‌صورت دوره‌ای توسط دندانپزشک معاینه شود.

چقدر زمان لازم است تا لثه بعد از کشیدن ریشه دندان بهبود یابد؟

زمان لازم برای بهبود لثه پس از کشیدن ریشه دندان به عوامل مختلفی وابسته است.

• بهبود اولیه (1-2 هفته)

در روزهای نخست پس از خارج کردن ریشه دندان، لثه به‌سرعت شروع به ترمیم و بسته شدن می‌کند. این مرحله شامل تشکیل لخته خون در محل جراحی است که نقش حیاتی در پیشگیری از عفونت و تسهیل فرایند ترمیم ایفا خواهد کرد.

لخته خون به‌عنوان یک پانسمان طبیعی در برابر باکتری‌ها عمل کرده و در عین‌حال مواد لازم برای ترمیم بافت‌های نرم لثه را تامین می‌کند. در این مدت، احتمال خونریزی، تورم و درد وجود دارد که معمولاً با استفاده از داروهای مسکن و رعایت مراقبت‌های مناسب کاهش می‌یابد.

• بهبود استخوانی (3-6 ماه)

پس از بهبود اولیه لثه، مرحله دوم بهبود آغاز می‌شود که مربوط به بازسازی و ترمیم استخوان است. در این مرحله، استخوان اطراف محل کشیدن ریشه دندان شروع به پر کردن حفره و بازسازی خود می‌کند.

این فرایند می‌تواند چند ماه طول بکشد تا استخوان به‌طور کامل بازسازی شود و شکل طبیعی خود را بازیابد. این مرحله نیاز به صبر و مراقبت دارد تا از بروز مشکلاتی مانند عفونت یا درد مداوم جلوگیری شود.

مراقبت‌های بعد از کشیدن ریشه دندان

• مراقبت‌های اولیه پس از جراحی

بلافاصله پس از کشیدن ریشه، دندانپزشک گاز استریل را روی محل جراحی قرار می‌دهد. برای کنترل خونریزی، باید گاز را به مدت 30 تا 45 دقیقه با فشار ملایم روی محل قرار دهید.

در 24 ساعت اول، از شست‌وشوی دهان، تف کردن و استفاده از نی خودداری کنید. این کار باعث می‌شود لخته خون که برای ترمیم لثه ضروری است، در جای خود باقی بماند.

• مدیریت درد و تورم

پس از خارج کردن ریشه دندان، احساس درد و تورم طبیعی است. برای کاهش درد، از داروهای مسکن که دندانپزشک تجویز کرده استفاده کنید.

همچنین مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن به شما کمک خواهند کرد. برای کاهش تورم، هر 15 دقیقه یک‌بار کمپرس یخ را بر روی گونه خود قرار دهید.

• بهداشت دهان و دندان

پس از 24 ساعت، می‌توانید به‌آرامی اطراف محل جراحی را مسواک بزنید، اما از مسواک زدن مستقیم روی محل درمان شده خودداری کنید. برای تمیز نگه داشتن دهان و کاهش خطر عفونت، از محلول آب نمک گرم استفاده نمایید.

• رژیم غذایی

در روزهای نخست، غذاهای نرم؛ مانند سوپ، پوره سیب‌زمینی و ماست مصرف کنید. خوردن غذاهای سفت، ترد و چسبنده ممکن است به لخته خون آسیب رسانده و باعث خونریزی مجدد شود.

عوارض و خطرات کشیدن ریشه دندان

• درد و تورم

این عوارض معمولاً خفیف هستند و می‌توان با استفاده از داروهای مسکن و کمپرس سرد آن‌ها را کنترل نمود.

• عفونت

عفونت بعد از خارج کردن ریشه دندان یکی از عوارض نادر است. علائمی مثل تب، تورم مداوم و ترشح چرک نشان‌دهنده عفونت هستند. در صورت مشاهده این علائم، هرگز خوددرمانی نکنید و حتماً به دندانپزشک مراجعه نمایید.

• خشک شدن حفره (Dry Socket)

حفره خشک زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خونی که بعد از کشیدن دندان تشکیل شده، زودتر از موعد بیفتد. این امر منجر به قرار گرفتن استخوان زیرین در معرض محیط دهانی و ایجاد درد شدید می‌شود.

برای پیشگیری از حفره خشک، بیمار باید از انجام فعالیت‌هایی مانند شستشوی دهان با فشار، تف کردن و نوشیدن با نی خودداری کند.

• آسیب عصبی

در موارد نادر، ممکن است به اعصاب اطراف دندان آسیب برسد. این عارضه بیشتر در ناحیه فک پایین رخ می‌دهد و می‌تواند باعث بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن لب، زبان یا چانه شود.

عوارض و خطرات نکشیدن ریشه دندان

• عفونت مزمن: ریشه‌های باقی‌مانده می‌توانند پناهگاهی برای باکتری‌ها باشند و باعث ایجاد عفونت‌های مزمن یا آبسه شوند.
• از دست دادن استخوان: عفونت و التهاب ناشی از ریشه‌های باقی‌مانده به استخوان اطراف آسیب می‌رسانند و کاشت ایمپلنت را در آینده دشوارتر می‌کنند.
• تأثیر بر دندان‌های مجاور: ریشه باقی‌مانده باعث جابه‌جایی یا آسیب به دندان‌های مجاور شده و کج شدن یا پوسیدگی آن‌ها را به‌دنبال دارد.

آیا پس از کشیدن ریشه، می‌توان کاشت ایمپلنت انجام داد؟

پس از کشیدن ریشه دندان، می‌توان ایمپلنت کاشت، اما زمان‌بندی این کار بستگی به شرایط فردی دارد.

• کاشت فوری ایمپلنت: اگر پس از کشیدن دندان، عفونتی در محل وجود نداشته و استخوان فک برای جای‌گذاری ایمپلنت مناسب باشد، می‌توان ایمپلنت را بلافاصله کاشت.
• کاشت ایمپلنت تأخیری: در صورت وجود نقص استخوانی یا عفونت، کاشت ایمپلنت به مدت 3 تا 6 ماه به تأخیر می‌افتد تا شرایط مهیا شود.
• پیوند استخوان: در مواردی که تحلیل استخوان به‌حدی باشد که استحکام کافی برای ثبات ایمپلنت را فراهم نکند، پیوند استخوان قبل از کاشت ایمپلنت توصیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

کشیدن ریشه دندان یک روش درمانی ضروری برای رفع ریشه‌های باقی‌مانده و جلوگیری از عوارضی مانند عفونت، تحلیل استخوان یا ناراحتی است.

تکنیک‌های نوین دندانپزشکی، استخراج ریشه دندان را با حداقل تهاجم و حداکثر راحتی برای بیمار ممکن می‌سازند. مراقبت صحیح بعد از خارج کردن ریشه دندان اهمیت زیادی دارد.

سؤالات متداول

آیا کشیدن ریشه دندان دردناک است؟

فرایند کشیدن ریشه دندان به‌دلیل استفاده از بی‌حسی موضعی بدون درد است. احساس درد بعد از جراحی با دارو قابل‌کنترل خواهد بود.

کشیدن ریشه دندان چقدر طول می‌کشد؟

استخراج‌های ساده 20 تا 40 دقیقه طول می‌کشند. چنانچه به جراحی نیاز باشد بسته به پیچیدگی آن فرایند کشیدن ریشه دندان طولانی‌تر خواهد شد.

علائم عفونت بعد از کشیدن ریشه دندان چیست؟

این علائم شامل درد مداوم، تورم، تب و ترشح از محل تحت درمان هستند. در صورت بروز این موارد، بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

آیا می‌توانم بعد از کشیدن ریشه دندان به سرکار برگردم؟

بیشتر بیماران می‌توانند روز بعد به سرکار بروند، اگرچه باید از فعالیت‌های شدید برای 1 تا 2 روز خودداری کنند.

چگونه از بروز عارضه حفره خشک جلوگیری کنم؟

از سیگار کشیدن، تف کردن و استفاده از نی برای 48 ساعت اول خودداری کنید.

آیا ریشه باقی‌مانده می‌تواند خودبه‌خود بهبود یابد؟

خیر، ریشه‌های باقی‌مانده بهبود نمی‌یابند و می‌توانند منجر به عفونت یا سایر عوارض شوند.