آیا بخیه دندان عقل را باید کشید؟

کشیدن دندان عقل، به‌ویژه در مواردی که دندان به‌طور کامل بیرون نزده یا در موقعیتی غیرعادی قرار گرفته باشد، اغلب با جراحی همراه است.

به‌منظور تسریع روند بهبودی و کاهش خطر عوارض، پس از جراحی دندان عقل، شکاف ایجاد شده در لثه با استفاده از بخیه بسته می‌شود. بخیه دندان عقل نقش حیاتی در بستن لثه‌ها، کاهش خونریزی و تسهیل روند بهبودی ایفا می‌کند.

چه زمانی باید بخیه دندان عقل را بکشیم؟

بخیه به‌عنوان بخشی از فرایند جراحی دندان عقل، یکی از مراحل مهم در بهبود زخم و جلوگیری از بروز عوارض است. بخیه دندان عقل، متناسب با نوع جراحی و شرایط بیمار انتخاب می‌شود که هر کدام، ویژگی‌های خاص خود را داشته و زمان و روش برداشتن یا جذب آن متفاوت است.

تصمیم‌گیری در مورد زمان مناسب برای کشیدن بخیه دندان عقل به عوامل مختلفی از جمله نوع بخیه، روند بهبودی زخم و شرایط سلامت بیمار بستگی دارد.

انواع بخیه دندان عقل و تاثیر آن‌ها بر زمان کشیدن

• بخیه‌های غیرقابل‌جذب

در برخی جراحی‌های دندان عقل، به‌خصوص جراحی‌های پیچیده که نیاز به برش‌های عمیق یا برداشتن استخوان است، دندانپزشک از بخیه‌های غیرقابل‌جذب استفاده می‌کند.

این بخیه‌ها برخلاف بخیه‌های قابل‌جذب که به‌مرورزمان در بدن حل می‌شوند، از موادی مانند نایلون یا پلی‌پروپیلن ساخته شده‌اند و نیاز به کشیدن توسط دندانپزشک دارند.

به‌خاطر استحکام بالای بخیه‌های غیرقابل‌جذب، لبه‌های زخم بهتر کنار هم نگه داشته می‌شوند و خطر باز شدن مجدد زخم و عفونت کاهش می‌یابد.

زمان دقیق کشیدن بخیه‌ها معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز پس از جراحی است، اما این مدت‌زمان می‌تواند بسته به شرایط فردی و سرعت بهبودی زخم، متفاوت باشد. دندانپزشک با معاینه لثه و بررسی روند بهبودی، بهترین زمان برای برداشتن بخیه‌ها را تعیین می‌کند.

• بخیه‌های قابل‌جذب

بخیه‌های قابل‌جذب از موادی مانند پلی‌گلیکولیک اسید، کلاژن یا پلی‌دی‌اکسانون ساخته شده‌اند و به‌تدریج توسط آنزیم‌های بدن تجزیه و جذب می‌شوند. در مواردی که جراحی دندان عقل ساده‌تر است و نیاز به مداخلات پیچیده ندارد، این نوع بخیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بخیه‌های قابل‌جذب بین ۷ تا ۱۴ روز پس از جراحی به‌طور طبیعی جذب می‌شوند و نیازی به کشیدن آن‌ها نیست. بااین‌حال، باید به این نکته توجه داشت که روند جذب بخیه‌ها تحت‌تأثیر عوامل مختلفی مانند سلامت عمومی بیمار، سیستم ایمنی بدن و نوع بخیه، قرار می‌گیرد.

چنانچه پس از دو هفته هنوز بخیه‌ها به‌طور کامل جذب نشده باشند یا بیمار احساس ناراحتی کند، باید به دندانپزشک مراجعه تا وضعیت زخم بررسی و در صورت لزوم بخیه‌ها برداشته شوند.

عوامل مؤثر بر زمان کشیدن بخیه دندان عقل

• روند بهبودی زخم

زمان دقیق کشیدن بخیه دندان عقل به روند بهبودی زخم بستگی دارد. اگر زخم به‌خوبی بهبود پیدا کند و علائمی مثل کاهش تورم، نبود خونریزی و ترمیم بافت نرم مشاهده شود، دندانپزشک بخیه‌ها را خواهد کشید، اما اگر زخم عفونت کرده یا به‌خوبی ترمیم نشود، ممکن است نیاز باشد که بخیه‌ها برای مدت طولانی‌تری باقی بمانند.

• وضعیت سلامت عمومی بیمار

سلامت عمومی بیمار تأثیر مستقیمی بر زمان بهبود زخم و در نتیجه زمان کشیدن بخیه دندان عقل دارد. افرادی که سبک زندگی سالمی دارند، زخم‌هایشان سریع‌تر بهبود می‌یابد.

برعکس، افراد سیگاری یا کسانی که دارای بیماری‌های مزمن مثل دیابت هستند، از روند بهبودی کندتری برخوردارند و به زمان بیشتری برای کشیدن بخیه نیاز خواهند داشت.

• محل جراحی و نوع دندان عقل

بخیه‌های فک پایین دیرتر از فک بالا بهبود پیدا می‌کنند. فک پایین بیشتر از فک بالا تحت‌فشار است و خون کمتری به آن می‌رسد. همچنین، جراحی دندان عقل نهفته در فک پایین معمولاً پیچیده‌تر است. به همین دلیل، بخیه‌های فک بالا زودتر قابل‌برداشت هستند.

عوارض کشیدن نابهنگام بخیه دندان

کشیدن بخیه دندان عقل پیش از زمان مناسب، روند بهبود را مختل کرده و بیمار را با عوارض متعددی مواجه می‌کند. این عوارض علاوه‌بر به‌خطر انداختن سلامت بیمار، بر هزینه کشیدن دندان عقل تأثیر می‌گذارند.

• باز شدن مجدد زخم

کشیدن زودهنگام بخیه دندان عقل عواقبی جدی مانند باز شدن مجدد زخم، خونریزی شدید، درد و التهاب را به‌دنبال دارد. این عوارض نه‌تنها باعث ناراحتی بیمار می‌شوند، بلکه روند بهبودی را نیز به تأخیر انداخته و ممکن است نیاز به انجام مجدد جراحی باشد.

• تأخیر در روند بهبود زخم

بخیه‌ها نقش بسیار مهمی در ترمیم زخم پس از جراحی دندان عقل دارند. این بخیه‌ها با تثبیت بافت‌های آسیب‌دیده، به تشکیل بافت جدید و بهبود سریع‌تر زخم کمک می‌کنند. برداشتن زودهنگام بخیه‌ها باعث می‌شود که روند ترمیم به تأخیر افتاده و بیمار مدت‌زمان بیشتری درد و ناراحتی را تجربه کند.

• افزایش خطر عفونت

بخیه دندان عقل نقش بسیار مهمی در محافظت از محل جراحی در برابر ورود باکتری‌ها و عفونت‌ها دارد. اگر این بخیه‌ها زودتر از موعد کشیده شوند، زخم در معرض آلودگی قرار می‌گیرد و احتمال بروز عفونت افزایش می‌یابد.

عفونت زخم، تورم، قرمزی و درد شدید را به‌دنبال دارد. حتی در مواردی گسترش آن به بافت‌های عمقی‌تر یا استخوان فک را در پی خواهد داشت.

• تشکیل بافت اضافی

کشیدن زودهنگام بخیه دندان عقل در برخی موارد باعث ایجاد بافت اضافی و زائده‌ای در محل جراحی می‌شود که نه‌تنها ظاهر نامطلوبی دارد؛ بلکه ممکن است باعث درد و ناراحتی نیز شود. در برخی موارد، این بافت اضافی به‌قدری بزرگ می‌شوند که نیاز به جراحی مجدد برای برداشتن آن‌ها خواهد بود.

• درد و ناراحتی طولانی‌مدت

کشیدن زودهنگام بخیه دندان، بافت‌های در حال بهبود را تحریک و باعث افزایش درد می‌شود. این احساس ناراحتی می‌تواند مداوم و آزاردهنده باشد.

عوارض زود کشیدن بخیه دندان عقل

• خونریزی شدید: کشیدن زودهنگام بخیه می‌تواند باعث باز شدن مجدد زخم و خونریزی شدید شود. خونریزی بیش از حد نه‌تنها ظاهر ناخوشایندی دارد، بلکه می‌تواند باعث ایجاد لخته خون و عفونت شود.
• ایجاد حفره خشک (Dry Socket): حفره خشک یک عارضه دردناک است که در اثر از بین رفتن لخته خون در محل جراحی ایجاد می‌شود. کشیدن زودهنگام بخیه خطر ایجاد حفره خشک را افزایش می‌دهد.
• ایجاد بافت اسکار: برداشتن زودهنگام بخیه باعث ایجاد بافت اسکار و تغییر شکل لثه می‌شود. این بافت اسکار ظاهر نامطلوبی دارد و در برخی موارد مشکلات عملکردی ایجاد می‌کند.

عوارض دیر کشیدن بخیه دندان عقل

رشد بیش از حد بافت

درصورتی‌که بخیه‌ها مدت‌زمان زیادی در محل جراحی باقی بمانند، بافت‌های نرم اطراف آن‌ها به‌طور غیرطبیعی رشد کرده و بر روی بخیه‌ها قرار می‌گیرند.

این امر باعث می‌شود که برداشتن بخیه‌ها سخت‌تر و دردناک‌تر شده و در برخی مواقع به جراحی مجدد نیاز داشته باشد. علاوه‌بر این، رشد بیش‌ازحد بافت، اسکارهای ناخوشایند یا ناصافی را در ناحیه جراحی ایجاد می‌کند.

عفونت کردن اطراف بخیه‌ها

هنگامی که بخیه‌ها برای مدت طولانی در محل جراحی باقی بمانند، احتمال تجمع باکتری‌ها در اطراف آن‌ها افزایش می‌یابد.

عفونت ناشی از بخیه‌های قدیمی علاوه‌بر تأخیر در روند بهبودی، نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری همچون مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا حتی جراحی مجدد خواهد داشت. این عفونت‌ها می‌توانند به بافت‌های اطراف نیز گسترش یابند و حتی به استخوان فک آسیب برسانند.

تحریک و ناراحتی

بخیه دندان عقل درصورتی‌که برای مدت طولانی باقی بماند، موجب تحریک و ناراحتی در بافت‌های اطراف می‌شود. این تحریک به‌ویژه در هنگام انجام فعالیت‌هایی مانند غذا خوردن، صحبت کردن یا مسواک زدن تشدید خواهد شد.

خطر تشکیل کانون‌های عفونی مزمن

بخیه‌های قدیمی، به‌ویژه نوع غیرقابل‌جذب، می‌توانند به‌عنوان منبعی برای رشد باکتری‌ها عمل کرده و عفونت‌های مزمنی را ایجاد کنند که به‌تدریج به بافت‌های اطراف آسیب می‌رسانند.

اختلال در فرایند بهبودی

بخیه‌های دندان عقل پل ارتباطی بین لبه‌های زخم هستند و نقش بسیار مهمی در بهبودی پس از جراحی ایفا می‌کنند. این بخیه‌ها با نگه داشتن لثه‌ها کنار هم به ترمیم سریع‌تر و بهتر بافت‌ها کمک کرده و از ایجاد عفونت جلوگیری می‌کنند. دیر کشیدن بخیه‌ها می‌تواند باعث کند شدن روند بهبودی، ایجاد مشکل در ترمیم بافت‌ها و حتی عفونت شود.

اگر بخیه دندان از نوع جذبی باشد چه اقداماتی انجام دهیم؟

نظارت بر روند بهبودی بخیه دندان عقل

تا زمانی که بخیه به‌طور کامل جذب شود باید علائم بهبودی مانند کاهش تورم، قطع خونریزی و عدم وجود عفونت بررسی شوند. پس از دو هفته از جراحی، بخیه‌های جذبی باید به‌طور کامل حل شده باشند.

اگر هنوز بخیه‌هایی باقی‌مانده یا علائمی مثل درد شدید، قرمزی و ترشح چرک دارید، نشان‌دهنده مشکلی در روند بهبودی است و باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

حفظ بهداشت دهان و دندان

برای تسریع بهبودی و جلوگیری از عفونت بعد از کشیدن دندان عقل، رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. تا ۲۴ ساعت بعد از جراحی، می‌توانید دهان خود را با آب‌نمک ولرم شست‌وشو دهید تا زخم تمیز شود.

اما حواستان باشد که خیلی محکم دهان خود را آبکشی نکنید و هنگام مسواک زدن به‌آرامی و با مسواک نرم اطراف بخیه‌ها را تمیز کنید. این کار به حفظ سلامت بخیه‌ها و بهبود سریع‌تر زخم کمک می‌کند.

تغذیه مناسب برای بهبود سریع‌تر

رژیم غذایی مناسب نیز تأثیر بسزایی در روند بهبود بخیه دندان عقل دارد. مصرف غذاهای نرم و خنک مانند سوپ، پوره سیب‌زمینی و ماست به جلوگیری از تحریک بخیه‌ها کمک می‌کند.

از خوردن غذاهای سفت و ترد مانند آجیل و چیپس خودداری کنید، زیرا ممکن است به بخیه‌ها آسیب برسانند. همچنین نوشیدنی‌های داغ و اسیدی باعث تحریک و سوزش محل جراحی می‌شوند و بهتر است از آن‌ها بپرهیزید.

اجتناب از عادات مضر

سیگار کشیدن، استفاده از نی برای نوشیدن و انجام فعالیت‌های بدنی سنگین، از جمله عادات مضری هستند که می‌توانند روند بهبودی پس از کشیدن بخیه دندان عقل را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهند.

این عادات با کاهش جریان خون، ایجاد فشار منفی در دهان و جابه‌جایی لخته خون، خطر عفونت و کند شدن روند بهبود را افزایش خواهند داد.

مشاوره با دندانپزشک

اگرچه بخیه‌های جذبی به‌مرورزمان خودبه‌خود حل می‌شوند، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به مراقبت بیشتری باشد. اگر بعد از دو هفته از جراحی، بخیه‌ها هنوز باقی‌مانده یا باعث درد و ناراحتی شده‌اند، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید.

همچنین در صورت مشاهده هرگونه نشانه عفونت مانند تورم شدید، تب یا ترشح چرک، حتماً به دندانپزشک اطلاع دهید.

پس از کشیدن بخیه دندان چه باید کرد؟

پس از کشیدن بخیه دندان عقل، مراقبت‌های بعد از عمل نقش بسیار مهمی در بهبودی سریع و کامل زخم ایفا می‌کنند.

• پیروی از توصیه‌های دندانپزشک: دندانپزشک شما توصیه‌هایی درباره نوع غذاهایی که باید مصرف کنید، خواهد داد. به‌طور معمول، بهتر است از مصرف غذاهای سفت، چسبناک و داغ خودداری کنید. همچنین به‌طور کلی، توصیه می‌شود که از مسواک نرم استفاده کنید و به‌آرامی اطراف محل جراحی را مسواک بزنید. می‌توانید با استفاده از محلول آب‌نمک گرم، دهان خود را شست‌وشو دهید.
• مراقب علائم عفونت باشید: علائمی مانند تورم، قرمزی، ترشح چرک یا تب نشان‌دهنده عفونت هستند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

سخن پایانی

مراقبت صحیح از بخیه دندان عقل برای بهبودی کامل بسیار مهم است. چه بخیه جذبی باشد چه از نوع غیرقابل‌جذب، پیروی از دستورالعمل‌های دندانپزشک در مورد زمان برداشتن بخیه و مراقبت‌های پس از عمل می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کرده و بهبود کامل را تضمین کند. در صورت عدم اطمینان در مورد روند بهبودی یا مشاهده علائم غیرعادی، همیشه با دندانپزشک خود مشورت کنید.

سؤالات متداول

کشیدن دندان عقل همیشه نیاز به بخیه دارد؟

خیر، فقط در موارد پیچیده یا زمانی که زخم نیاز به حمایت بیشتری برای بهبودی دارد، به بخیه نیاز است.

چگونه می‌توان تشخیص داد که بخیه‌ها قابل‌جذب هستند؟

این موضوع توسط دندانپزشک تشخیص داده می‌شود. بخیه‌های قابل‌جذب از موادی مانند اسید پلی گلیکولیک ساخته و طی ۷ تا ۱۴ روز به‌طور طبیعی حل خواهند شد.

اگر به‌طور تصادفی بخیه جدا شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

در صورت جابه‌جایی تصادفی بخیه، مراجعه به دندانپزشک برای بررسی وضعیت و جلوگیری از بروز عوارض، بسیار مهم است.

آیا کشیدن بخیه دردناک است؟

کشیدن بخیه دندان عقل معمولاً یک فرایند ساده و بدون درد است. چرا که زخم کاملاً بهبودیافته و در هنگام کشیدن بخیه فقط کمی احساس کشش خواهید کرد.

آیا بعد از کشیدن بخیه می‌توانم به‌طور عادی غذا بخورم؟

در یک یا دو روز اول پس از کشیدن بخیه، بهتر است به مصرف غذاهای نرم مانند ماست، پوره سیب‌زمینی و سوپ اکتفا کنید.