سرطان دهان: خطرات، علائم و پیشگیری

یکی از شایع ترین انواع سرطان در سراسر دنیا، سرطان دهان می باشد. این سرطان بیشتر در افراد بالای 60 سال رخ می دهد و اولین ناحیه ای را که تحت تاثیر قرار می دهد، لب ها، اولین قسمت های زبان، سقف دهان و کام دهان می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مطلب قصد داریم به علائم این سرطان و روش های پیشگیری از آن بپردازیم. پس با ما همراه باشید.

سرطان دهان

این نوع سرطان یا با نام Oral cancer ابتدا به شکل توده یا زخمی در دهان دیده می شود. تفاوت این زخم با سایر زخم ها این است که، از بین نمی رود. به طور میانگین حدود 50000 نفر در ایالات متحده سالانه به این نوع سرطان مبتلا می شوند که 70 درصد این جمعیت را مردان تشکیل می دهند. این نوع سرطان اگر به موقع تشخیص داده نشود و به درمان آن پرداخته نشود، می تواند خطر بسیار بزرگی برای زندگی افراد محسوب شود. به طور کلی سرطان های مربوط به دهان عبارت هستند از:

سرطان های لب، زبان، گونه ها، کف دهان، کام سخت و نرم، سینوس ها و حلق (گلو).

این بیماری در واقع نوعی از سرطان است که داخل دهان شما را درگیر می کند. این سرطان در ابتدا می تواند در لب ها یا در دهان شما مانند لکه های سفید یا زخم هایی که خونریزی می کنند، ظاهر شود. در صورت درمان نشدن، سرطان می تواند در سراسر دهان و گلو به سایر نواحی سر و گردن گسترش یابد. 

اگر به موقع متوجه وجود این عارضه شویم، درمان آن برای پزشکان بسیار آسان تر است. با این حال، بیشتر افراد زمانی متوجه بیماری (17 بیماری شایع دهان و دندان) خود می شوند که وضعیت آن ‌ها جهت درمان موثر، بسیار پیشرفته شده باشد. اگر به طور مداوم به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید، در صورت بروز علائم سرطان دهان، به موقع متوجه این بیماری خواهید شد و به طور حتم نتیجه بسیار بهتری جهت درمان، دریافت خواهید کرد.

 از هر 100000 نفر، حدود یازده نفر در طول زندگی خود مبتلا به سرطان در دهان می شوند. مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند. همچنین احتمال ابتلا به این سرطان در افراد سفید پوست بیشتر از سایر افراد است.

این سرطان چگونه بر دهان و بدن تاثیر می گذارد؟

این نوع سرطان علاوه بر دهان، حلق افراد را تحت تاثیر خود قرار می دهد. این نوع سرطان، به عنوان سرطان اوروفارنکس شناخته می ‌شود و مناطقی از زبان، سقف دهان و بخش میانی گلو را در برمی ‌گیرد که وقتی دهان کاملاً باز است، به راحتی قابل مشاهده خواهد بود.

چه قسمت هایی از بدن جزو حفره دهان محسوب می شوند؟

حفره دهان شامل موارد زیر می باشد:

• لب ها.
• لثه ها.
• پوشش داخلی گونه ها.
• دو سوم اول زبان.
• کف دهان (قسمت زیر زبان).
• قسمت اول سقف دهان.
• قسمت پشت دندان عقل.

چه مواردی باعث بروز سرطان در دهان می شود؟

سرطان دهان از سلول ‌های سنگفرشی حفره دهان شما نشأت می‌گیرد. این سلول ‌های سنگفرشی به شکل مسطح می باشند و زمانی که زیر میکروسکوپ مشاهده می ‌شوند، شبیه به فلس ماهی هستند.

سلول های سنگفرشی طبیعی هنگامی سرطانی می شوند که DNA آنها تغییر کند و سلول ها آغاز به رشد و تکثیر کنند. در طی زمان، این سلول های سرطانی می توانند، نواحی دیگر داخل دهان و سپس سایر نواحی سر و گردن و بدن را درگیر کنند.

چه افرادی بیشتر در معرض مبتلا به Oral cancer می باشند؟

حدود 75 درصد از افرادی که به سرطان دهان مبتلا می شوند عادات زیر را دارند:

• سیگار، سیگار برگ یا پیپ مصرف می کنند.
• از محصولات تنباکوی بدون دود از جمله تنباکوی جویدنی، دیپ، انفیه یا قلیان استفاده می کنند.
• مصرف الکل بیش از حد.
• بدون استفاده از ضد آفتاب، زمان زیادی در طول روز در معرض مستقیم نور خورشید قرار دارند.
• مبتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باشند. برخی از سویه های HPV عوامل خطر اتیولوژیک برای کارسینوم سلول سنگفرشی اوروفارنکس (OSCC) هستند. 
• سابقه خانوادگی.

در نظر داشته باشید که حدود 25 درصد از موارد وجود سرطان در دهان برای افرادی رخ می ‌دهد که سیگار نمی‌کشند و تنها گاهی اوقات الکل مصرف می‌ کنند. این نکته بسیار مهم است که در برخی افراد، این نوع سرطان به دلیل عوامل دیگری مانند عفونت‌ های ویروسی، تغذیه نامناسب، ترمیم های دهانی ناصحیح و یا عوامل ژنتیکی رخ می ‌دهد. بنابراین، علاوه بر سیگار و مصرف الکل، باید به عوامل دیگری نیز توجه کنید که ممکن است در ابتلا به سرطان نقش داشته باشند.

علائم سرطان دهان چیست؟

سرطان دهان شاخصه های متعددی دارد که ممکن است با مشکلات متداول یا تغییرات در دهان اشتباه گرفته شود. به عنوان مثال، ممکن است لکه ‌هایی در داخل دهان خود مشاهده کنید که نمی ‌توانید آن ‌ها را بخراشید. این لکه ‌ها ممکن است علائم اولیه سرطان باشند.

شایع ترین علائم سرطان در دهان عبارتند از:

• تورم یا ضخیم شدن بافت دهان.
• توده یا برجستگی.
• لکه های زبر.
• پوسته های موجود روی لب، ، گونه ، لثه یا سایر نواحی داخل دهان.
• وجود لکه های سفید مخملی شکل، قرمز یا خالدار در دهان.
• خونریزی غیر منتظره در دهان.
• احساس ناخوشایند از این که چیزی در پشت گلو شما گیر کرده است.
• وجود مشکل در جویدن و بلعیدن.
• ایجاد مشکل در هنگام حرف زدن یا حرکت دادن فک و زبان.
• گرفتگی صدا یا تغییر صدا.
• تورم یا درد در فک شما. اگر از دندان مصنوعی استفاده می کنید، ممکن است قرار دادن آنها ناراحت کننده یا سخت باشد.
• کاهش وزن چشمگیر.
• بوی بد دهان مزمن.
• بی حسی، درد یا حساسیت در صورت و گردن یا در دهان شما که بدون علت ظاهری رخ می دهد.

اگر متوجه هر یک از این تغییرات شدید، بلافاصله با دندانپزشک یا متخصص مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید.

علائم فوق به صورت لکه هایی در دهان و گلو ظاهر می شوند، اما رنگ های متفاوتی دارند. به عنوان مثال:

لکوپلاکیا: این لکه ‌های سفید یا خاکستری در دهان یا گلو ایجاد می شوند که در برخی موارد ممکن است ضایعه پیش از وجود سرطان در دهان باشند.

اریتروپلاکیا: لکه های قرمز رنگی که کمی برجسته یا صاف هستند. این لکه ها ممکن است هنگام خراشیدن خونریزی کنند.

اریترو لکوپلاکیا: این لکه ها قرمز و سفید هستند.

روش های تشخیص سرطان دهان 

دندانپزشک ممکن است در طی معاینه، متوجه علائم غیر طبیعی در دهان بیمار شود. در اولین مرحله آزمایش غربالگری سرطان را برای بیمار انجام می دهد. یک دندانپزشک ماهر و متخصص می داند که یک دهان سالم باید چگونه باشد. پس از آن شما را به یک جراح فک و صورت، یا متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) ارجاع می دهد. 

به طور کلی مراحل روش های تشخیص این نوع سرطان عبارت هستند از:

• معاینه فیزیکی: پزشک با دقت داخل دهان شما را معاینه می کند، ممکن است اطراف دهان را لمس کند. همچنین، سر، صورت و گردن شما را جهت تشخیص علائم احتمالی سرطان معاینه خواهد کرد. پس از مشاهده عکس سرطان دهان، پزشک معالج درمان خود را آغاز می کند.

• بیوپسی خراش یا سیتولوژی لایه‌ برداری: پزشک از یک برس یا کاردک کوچک جهت آرام خراش دادن ناحیه مورد نظر استفاده می ‌کند تا سلول‌ های مورد بررسی برای سرطان را بدست آورد.

• بیوپسی برشی جهت تشخیص سرطان : پزشک قطعات کوچکی از بافت را برمی ‌دارد تا سلول‌ ها را جهت بررسی سرطان آزمایش کند.

• مشاهده غیرمستقیم گلو و حنجره: پزشک از یک آینه کوچک روی یک دسته نازک و بلند استفاده می ‌کند تا انتهای گلو، ته زبان و بخشی از حنجره شما را معاینه کند.

• مشاهده مستقیم گلو و حنجره: در صورت نیاز، پزشک ممکن است از آندوسکوپ (یک دستگاه با لوله انعطاف‌پذیر و دوربین) جهت بررسی قسمت هایی از گلو و دهان شما که با استفاده از آینه قابل مشاهده نیستند، استفاده کند.

روش های درمانی سرطان دهان

این سرطان نیز به همان روشی که بسیاری از سرطان‌ های دیگر درمان می ‌شوند، مورد درمان قرار می‌ گیرد. این درمان شامل جراحی برای برداشتن رشد توده های سرطانی است، و پس از آن از درمان‌ های پرتودرمانی و یا شیمی ‌درمانی (درمان‌های دارویی) جهت از بین بردن سلول ‌های سرطانی باقی ‌مانده استفاده می‌ شود.

پزشک معالج، چندین عامل را قبل از شروع درمان در نظر می گیرد. آن عوامل عبارتند از:

• نوع سرطان.
• میزان سرایت سرطان به سایر نقاط بدن.
• سلامت عمومی بیمار.
• سن بیمار.

برای جلوگیری از ابتلا به سرطان در دهان چه اقداماتی می توان انجام داد؟

سرطان دهان قابل پیشگیری است و با رعایت موارد زیر می توانید نقش موثری در پیشگیری از آن داشته باشید. 

• اگر از محصولات تنباکو مانند سیگار، قلیان یا حتی آدامس تنباکو استفاده می‌ کنید، سعی کنید از آن ها استفاده نکنید.
• اگر اهل نوشیدن الکل هستید، سعی کنید آن را به میزان معقول و با اعتدال بنوشید.
• به طور مداوم از ضد آفتاب استفاده کنید.
• واکسن ضد ویروسی زگیل تناسلی را بزنید.
• از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل که شامل میوه ‌ها، سبزیجات و مواد غذایی سالم می باشد، استفاده کنید.
• به طور منظم جهت معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.

سخن پایانی 

انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌ کند که آزمایشات غربالگری سرطان دهان هر 3 سال یکبار برای افراد بالای 20 سال و سالانه برای افراد بالای 40 سال انجام شود. این آزمایشات غربالگری به صورت منظم و در دوره ‌های معین انجام می شود و در صورت تشخیص زود هنگام، می ‌تواند شانس درمان موفقیت‌آمیز را افزایش دهد. با انجام این آزمایشات، افراد می‌ توانند به طور کامل از وضعیت سلامت دهان خود مطلع شوند و در صورت لزوم به تدابیر و درمان ‌های لازم روی آورند. به همین دلیل، رعایت آزمایشات غربالگری می ‌تواند در افزایش شانس درمان موفقیت‌ آمیز این سرطان تاثیرگذار باشد.

Originally posted 2023-05-29 23:29:09.